بررسي ابعاد پداگوژيكي اسلامي كردن برنامه‌هاي درسي دانشگاهي در حوزه علوم انساني

The review of pedagogical dimensions of Islamization of universities’ curriculums of human sciences courses

هدف پژوهش حاضر، تعيين ابعاد پداگوژيكي اسلامي كردن برنامه‌هاي درسي دانشگاهي در حوزه علوم انساني است. روش تحقيق، توصيفي ـ پيمايشي است. سوال كلي پژوهش عبارت است از: ابعاد و مولفه‌هاي اصلي پداگوژي نظام برنامه درسي اسلامي كدامند و چه مدلي را مي‌توان براي اسلامي كردن نظام برنامه‌هاي درسي ـ دانشگاهي ارايه كرد؟ جامعه آماري اين پژوهش را كليه ا حوزه و اساتيد دانشگاههاي اصفهان در حوزه علوم تربيتي و برنامه ريزي درسي در سال تحصيلي 1390 ـ 1389تشكيل داده‌اند. در مجموع، تعداد 165 نفر براي تحقيق انتخاب شدند. براي تامين روايي مدل از روايي صوري (استفاده از نظرات تعدادي از متخصصان براي اظهار نظر پيرامون شكل ظاهري پرسشنامه)، روايي محتوايي(استفاده از نظرات متخصصان براي اظهار نظر درباره انطباق پرسشنامه با اهداف پژوهش)، و روايي سازه (براي تعيين ميزان انطباق پرسشنامه با سازه‌هاي تبييني نظريه‌هاي مورد استفاده)، استفاده شده است. براي تجزيه و تحليل داده‌ها از شاخص‌هاي آمار توصيفي (ميانگين، انحراف معيار و واريانس) و آمار (آزمون T تك نمونه‌اي) و نيز آزمون تحليل عامل جهت استخراج عوامل موجود مولفه‌هاي اصلي پرسشنامه ارزيابي مدل پيشنهادي استفاده شده است. به طور كلي نتايج حاكي از آن بود كه زير مولفه‌هاي ابعاد پداگوژي اسلامي كردن برنامه‌هاي درسي عبارتند از فلسفه و اهداف مدل (با ارزش ويژه 453/3)، مباني نظر مدل (با ارزش ويژه786/3)، چارچوب ادراكي مدل پيشنهادي با زير مولفه‌هاي ارزش‌هاي يادگيري در نظام ديني ـ اسلامي (ارزش ويژه 348/4)، پژوهش محوري بر اساس منابع اسلامي (ارزش ويژه 674/4)، نهادينه سازي عادات و رفتارهاي انسان گرايانه (ارزش ويژه 012/4)، بومي سازي تيوري‌هاي برنامه‌هاي درسي بر اساس منابع اسلامي (ارزش ويژه 593/3)، رويكرد صلاحيت مداري (ارزش ويژه 328/3)، ايجاد وحدت بر اساس تعاليم اسلامي، تقويت روح معنوي (ارزش ويژه 243/4)، تقويت قوه تفكر و تعقل فراگيران (ارزش ويژه 268/4)، توسعه مسووليت پذيري فراگيران (ارزش ويژه 568/3)، مراحل اجرايي مدل پيشنهادي (ارزش ويژه 754/4)، نظام ارزشيابي از مدل پيشنهادي (ارزش ويژه 234/4). در نهايت مدل پيشنهادي پژوهش با (ارزش ويژه 963/4)، مقدار743/2 t = و سطح 001/0 P < معنادار است و مورد تاييد بالاتر از سطح متوسط از نظر پاسخ‌گويان قرار گرفته است.

The aim of the present study was to investigate the pedagogical dimensions of Islamization of universities’ curriculums of human sciences courses. The survey methodology was descriptive. The main purpose of the study was to determine the basic components of Islamic pedagogy of universities’ curriculums. The population of the study was included all of the academics and clergies of Isfahan universities in the field of education and curriculum in 2010-2011. In total, 165 subjects were recruited for the study. To ensure the validity of the used model, the followings were used: face validity (using a number of expert opinions for commenting about the appearance of the questionnaire), content validity (the use of experts viewpoints for commenting about the compliance of questionnaire with the research purposes) and structural validity (to determine the extent of questionnaire compliance with explanatory construction of the used theories). The results of this research showed that items of dimensions of Islamic pedagogy of universities’ curriculums were as follows: philosophy and purposes of the model (3.453), model fundamentals (3.786), conceptual framework of the proposed model with the component values learning in the Islamic religious systems (4.348), orientation research based on Islamic resources (4.674), institutionalization of humanistic habits and behaviors (4.012), localization of curriculum theories according to the Islamic sources (3.593), competence-oriented approach (3.328), creating unity based on Islamic teachings and strengthen the spiritual soul (4.243), developing the students’ thinking (4.268). developing the students’ responsibilities (3.568), the steps of proposed model (4.754), evaluation system of proposed model (4,234). Finally, the proposed research model was confirmed (4.963), with t = 2.743 and p < 0.001, which was significant above average level of respondents.