ارزيابي اثر تاريخ كاشت بر عملكرد و اجزاي عملكرد ژنوتيپ‌هاي مختلف سويا (Glycine max L.)

The study of the effect of planting date on yield and yield components of different oybean (Glycine max L.) genotypes

انتخاب ارقام با پتانسيل ژنتيكي بالا و سازگاري مطلوب در هر منطقه و زمان دقيق كشت براي حداكثر بهره‌برداري از عوامل موثر بر رشد، از مديريت‌هاي ضروري جهت بهبود عملكرد سويا مي‌باشد. از اين رو اثر چهار تاريخ كشت مختلف، 29 ارديبهشت، 8، 18 و 28 خرداد بر عملكرد و اجزاي عملكرد چهار رقم سويا رشد نامحدود ويليامز، زان، 17L و7M طي آزمايشي به صورت كرت‌هاي خرد‌ شده در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در 4 تكرار مورد بررسي قرار گرفت. بر اساس نتايج تجزيه واريانس، اثرات تاريخ كشت و رقم بر تمامي صفات در سطح 1 درصد معني‌دار بود. تاريخ كشت 29 ارديبهشت بيش‌ترين تاثير را بر صفات داشت، به طوري كه به عنوان بهترين تاريخ كاشت شناخته شد. گياهان كشت شده در 28 خرداد كم‌ترين عملكرد را داشتند. رقم ويليامز از نظر تمامي صفات بيش‌ترين مقدار را داشت و به عنوان بهترين رقم شناخته شد. رقم 17L كم‌ترين تعداد دانه، تعداد غلاف، عملكرد پروتيين و روغن و رقم زان كم‌ترين عملكرد دانه، عملكرد غلاف و وزن پوسته غلاف را به خود اختصاص دادند. دو عامل با توجه به اثر متقابل تاريخ كشت و رقم نيز معني‌دار بوده و رقم ويليامز بيش‌ترين ميزان تعداد غلاف و تعداد دانه در متر مربع را در تاريخ كاشت 29 ارديبهشت نشان داد، در حالي كه اين رقم در تاريخ كاشت 8 خرداد از بيش‌ترين ميزان عملكرد پروتيين (kg/ha 3/107)، روغن ( kg/ha40)، دانه kg/ha) 5/251) و غلاف( kg/ha3/356) برخوردار بود.

Selection of cultivars with high genetic potential and favorable climatic adaptation in each region and exact planting date for maximum utilization of effective factors growth are the necessary management for improvement of soybean yield. Therefore, the effect of planting dates of 19 May, 29 May, 8 June and 18 June on yield and yield components of four intermediate soybean cultivars i.e. Williams, Zan, L17 and M7 was carried out in a split plot based on randomized complete blocks design with four replicates. Using analysis of variance showed that planting date cultivar affected on all traits at one percentage level was significant (P < 0.01) planting date on 19 May had the most effect on the traits and the cultivars cultivated on 18 June had the least yield. cv. Williams had the highest values for all of traits.cv. L17 had the least seed and pod numbers, protein and oil yield and cv. Zan had the least seed and pod yield and pod shell weight. Interactions of the factors showed that cv. Williams had the most pod and seed numbers per square meter on 19 May . cv. Williams had the most protein yield (107/3 kg /ha), oil yield (40 kg/ha), seed yield (251.5 kg/ha) and pod yield (356.5 kg/ha) on 29 May.