ملاصدرا و اخذ رهيافت ميان‌رشته‌يي در تفسير آيات متشابه

Mulla Sadra and his Interdisciplinary Approach to Interpreting Ambiguous Verses

در حوزه‌ فرهنگ اسلامي، صدرالمتالهين شيرازي ضمن وقوف بر آسيبهاي حصرگرايي روش‌شناختي در گستره‌ دين‌پژوهي، به رهيافت جديدي در حكمت متعاليه براي حلّ مسايل الهياتي دست يافته است. وي با اخذ رهيافت ميان‌رشته‌يي بمنزله‌ يك برنامه پژوهشي مبتني بر كثرتگرايي روش‌شناختي، به شكستنِ حصرگرايي روش‌شناختي دست يازيده است. ملاصدرا همچون ديگر مسايل گستره الهيات، در مسيله تفسير آيات متشابه، كه در طول تاريخ علوم اسلامي از جمله مباحث چالش‌برانگيز بوده، نيز رهيافت ميان‌رشته‌يي اخذ نموده است. با توجه به چندتباري بودنِ مسيله متشابهات قرآن، اخذ چنين روي‌آوردي ضروري و اجتناب‌ناپذير مينمايد. وي معتقد است بدون آنكه نيازي به تاويل آيات متشابه يا قول به تجسّم در باب ذات حق‌تعالي باشد، ميتوان بر مبناي اصول فلسفي‌ـ عرفانيِ ديدگاه توحيد خاصّي، ظواهر الفاظ آيات را حفظ نموده و همه آيات متشابه را بر ظاهر معناي آنها حمل كرد. پژوهش حاضر مطالعه موردپژوهانه‌‌يي است كه رهيافت متعالي ملاصدرا در هستي‌شناسي و دين‌پژوهي وي را بنحو مستدلّ و مستند معرفي مينمايد.

In the domain of Islamic culture, while being aware of the damages and shortcomings of methodological restrictionism in the field of religious research, Mulla Sadra has introduced a new approach within the framework of the Transcendent Philosophy in order to solve theological problems. Through developing an interdisciplinary approach as a research design based on methodological pluralism, he has managed to break methodological restrictionism. Similar to other theological problems, in the interpretation of ambiguous verses, which has always been a challenging discussion in the history of Islamic sciences, Mulla Sadra has adopted an interdisciplinary approach. Given the multi-disciplinary nature of the problem of ambiguous verses in the Qur’an, it seems necessary and inevitable to employ such an approach. He believes that without the interpretation of ambiguous verses or resorting to the subject of embodiment in relation to the essence of Almighty Truth, one can maintain the surface meaning of the words of the verses based on the philosophical-gnostic principles of a particular monoistic approach and predicate all ambiguous verses on their surface meanings. The present research is a case study introducing Mulla Sadra’s transcendent approach concerning his ontology and religious studies based on a well-documented and logical method.