مقايسه‌ي الگوي اسلامي با الگوهاي نظري اقتصاد توسعه درباره‌ي توزيع اعتبارات توليدي

Comparing an Islamic Pattern and Theoretical Patterns of Development Economics Based on Lending Productive Credits (with emphasis on Agricultural Credits)

نحوه‏ي توزيع اعتبارات كشاورزي بايد از يك نظريه و عقبه‏ي فكري پيروي كند. اين پژوهش، در ابتدا شاخص‌هاي پنج الگوي نظري به‏ويژه الگوي اسلام را در رابطه با نحوه‏ي توزيع اثرگذار اعتبارات توليدي، بررسي كرده و سپس به‌منظور بررسي پايايي الگوهاي يادشده، به يك مطالعه‏ي موردي درباره‌ي اعتبارات بانكي كشاورزي پرداخت. اين تحقيق با استفاده از رهيافت نظريه‌ي بنياني، شصت نفر كشاورز شهرستان خوي را مطالعه كرد كه از وام‌هاي كشاورزي استفاده كرده بودند. ابزار جمع‏آوري داده‏ها، مشاهده و مصاحبه‏هاي نيمه‏ساختاريافته بود. نتايج اين پژوهش نشان داد كه عوامل بسيار زيادي در استفاده درست از اعتبارات كشاورزي اثرگذار بوده و بر خلاف الگوي سرمايه‌داري، طبقه‏ي اجتماعي افراد تعيين‌كننده نيست. همچنين يافته‏هاي اين مطالعه نشان داد كه دين اسلام، عوامل يادشده را در قالب رهنمودهاي كلي جلوگيري از انحصار سرمايه در دست ثروتمندان و عدم غفلت از پروژه‏هاي كوچك و فقرا و اعطاي آن با توجه به شايستگي‏ها و قابليت‏ها در نظر گرفته است. آموزه‏هاي اسلامي، بخشيدن مال‏ در غير موردش را اسراف محسوب كرده و آن را منع كرده‏اند. بنابراين از نظر اسلام، صرف افزايش دسترسي به اعتبارات توليدي در نواحي روستايي، يك اقدام ساده‏انگارانه بود و فرصت‏هاي شغلي درآمدزا و عدالت اقتصادي پايدار را ايجاد نخواهد كرد.

Lending agricultural credits should follow a theoretical background. This research primarily investigated five theoretical patterns especially the Islamic pattern about distribution of productive credits. Then it examined the reliability of the patterns by accomplishing a case study about agricultural credits. The research was based on grounded theory approach. Data were collected through observation and semi structured reviews. Results of the study revealed that many factors affected productive use of agricultural loans and social class of farmers was not an effective factor in contrast to capitalist system. The findings showed that the Islamic pattern has considered these effective factors in the framework of general guidelines including prevention of capitalists’ monopoly, consideration for small projects and poor people for loans and lending credits in respect of the competencies and capabilities of farmers. The Islamic instructions have considered resources as extravagance if not granted to the right purpose and have forbidden it. Thus in contrast to basic needs pattern, Islam believes that mere increase in the availability of productive loan in rural areas is an unrealistic effort and it would not lead to lucrative jobs and economic justice.