نيازسنجي پژوهشي در گستره مناسبات دين و روان‌شناسي

Research Needs-Assessment in the Domain of Relationships between Religion and Psychology

هدف اين پژوهش، تبيين ضرورت ‌و چيستي نيازسنجي پژوهشي، ارايه روش‌شناسي، طراحي الگوي عملياتي نيازسنجي پژوهشي مناسبات دين و روان‌شناسي و دستيابي به نيازهاي پژوهشي در‌ اين عرصه است. روش پژوهش، از نوع كيفي و تركيبي از روش پيمايشي، تحليل محتوا و روش متمركز بر گروه است. جامعه آماري، شامل كليه منابع اسنادي، انساني و سازماني در عرصه مناسبات دين روان‌شناسي است. نمونه آماري در منابع اسنادي شامل 123 منبع (كتاب، مجله علمي‌، پايان‌نامه، ساختار و وظايف و اسناد بالادستي)، در منابع انساني، شامل 351 نفر (مديران پژوهشي و آموزشي، متخصصان روان‌شناسي و علوم ديني، طلاب و خانواده‌هاي آنها) و در منابع سازماني، 28 سازمان (مراكز مشاوره، مراكز مربوط به اطلاعات و آمار طلاب، دستگاه اجرايي مربوط و نهاد علمي ـ پژوهشي) مي‌شود. روش نمونه‌گيري، تركيبي از نمونه‌گيري هدف‌دار و در دسترس مي‌باشد. يافته‌هاي پژوهش، شامل ارايه روش‌شناسي خاص و طراحي الگوي عملياتي نيازسنجي مناسبات دين و روان‌شناسي و دستيابي به 702 عنوان پژوهشي در 15 گرايش روان‌شناسي است. بيشترين نيازهاي شناسايي‌شده در گرايش‌هاي روان‌شناسي اجتماعي، روان‌شناسي مثبت و روان‌شناسي رشد بود. كمترين نيازهاي شناسايي‌شده نيز در گرايش‌هاي روان‌شناسي فيزيولوژيك،‌ روان‌سنجي و روش تحقيق بود.

The present paper tries to elaborate on the necessity and the nature of research needs-assessment, provide methodology, propose an operational model for research needs-assessment of relationships between religion and psychology and achieve the research needs in this field. It is a qualitative research in which a combination of survey, content analysis and focus group methods are used. The statistical universe includes documentary, human and organizational resources related to the relationship between religion and psychology. The statistical sample which is based on 123 resources in documentary resources (book, scientific magazine, dissertation, upstream documents, structure and duties), includes 351 individuals in human resources (research and educational managers, experts of psychology and religious sciences, seminary students and their families), and includes 28 organizations in organizational resources (counseling centers, centers related to seminary studentsʹ data and statistics, related executive system, and research-scientific institute). The sampling method is a combination of purposive and available samplings. The research findings present: proposing particular methodology, providing an operational model for needs-assessment of relationship between religion and psychology, and accessing to 702 research titles in 15 branches of psychology. The most recognized needs are in the branches of social psychology, positive psychology, and developmental psychology. The least recognized needs are in the branches of physiological psychology, psychometrics, and research method.