ضرورت تعامل متافيزيك و علوم

The Necessity of Interaction Between Metaphysics and Sciences

مقاله‌ي حاضر تاملي در تعامل متافيزيك و علوم است. با نظر به اينكه در دوره‌ي سنتي متافيزيك و علوم، كه مثال آن در نظام متافيزيكي و علم ارسطويي فعليت داشت، در تعامل بودند. اما اين تعامل در دوره‌ي جديدو با ظهور انقلاب علمي خاصه علم كلاسيك سده‌ي هفدهم و هجدهم آرام آرام سست شد. در سده‌ي نوزدهم با ظهور فلسفه تحصلي متافيزيك معناداري خود را از دست داد و تعاطي بدان خارج از حوزه‌ي شناخت و در قلمرو سلايق، اميال و عواطف قرارگرفت. در سده‌ي بيستم نيز فلسفهها و نظام‌هاي متافيزيكي در معناي سنتي خود از هدايت علوم بازماندند و با طرح مسايل فني در حوزه‌ي زبان و منطق گونهاي استقلال از علوم بدست آوردند. گرچه اين استقلال از متافيزيك و فلسفه در مقابل علم – فن حمايت كرد اما در اين ميان متافيزيك نقش اصلي ديگر خود يعني طرح معقوليت در حوزه علوم را نيز از دست داد. گفتار حاضر بعد از مقدمهاي كوتاه به تبيين مساله ميپردازد و تذكر به تعاطي بدين مقوله را نه يك مساله فني آكادميكي بلكه مسالهاي مربوط به حيات انسان ميداند.

This paper is a reflection on the interaction between metaphysics and science that has been existed since the pre-modern epoch, an example of which was actualized in Aristotleʹs system of metaphysics and science. Yet, this interaction was gradually undermined by the advent of scientific revolution especially the classic period of science in the 17th and 18th century in modern epoch. In the 19th century, the appearances of positivism caused metaphysics lose its meaningfulness and laid it aside from the realm of episteme and then put it in the sphere of tastes, emotions and passions. In the 20th century, philosophies and metaphysical systems, in the common sense, failed to direct sciences and claimed a sort of independence from sciences through raising technical problems in fields of language and logic. However, this independence supported metaphysics and philosophy versus techno-science, in the meanwhile metaphysics lost another main role, the raising rationality in the field of sciences. This article explains this problem after a brief introduction and argues that pursuit of this issue is not a technical-academic problem but a matter of human life.