تحليل مولفه‌هاي مفهومي دين

Analyzing the Conceptual Elements of Religion

يكي از چالش‌برانگيزترين مسايل مطرح در حوزه مباحث دين‌شناسي و خصوصاً فلسفه دين تعريف مفهوم دين و دست‌يابي به مولفه‌هاي اصلي آن است. اين مقاله پس از طرح تعريفي از دين، به نقد و تحليل آن و بررسي نقاط قوت و ضعف آن خواهد پرداخت. توجه به سه حوزه «اعتقادات»، «اعمال»، و «احساسات»، در ميان نيازها و توانايي‌‌هاي وجودي انسان، از امتيازات تعريف فوق و لازمه اصل جامعيت در تعريف است، اما تلاش براي حل مشكل تعريف دين حاصلي درپي نخواهد داشت مگر اين‌كه موارد زير كه از كاستي‌‌ها و موانع نظري تعريف مفهوم دين دانسته مي‌شوند، ازميان برداشته شوند: 1. دست‌يابي به حداقل مشتركات بين اديان؛ 2. ابهام در تبيين عناصر اصلي تعريف؛ 3. شموليت كل يك تعريف در حد عدم مانعيت آن؛ و 4. عدم احتساب وجود منفرد در تعريف دين. درنهايت ضرورت وجود يك «نگاه سيستمي» در تعريف اين واژه را هم بايد از مشكلات و چالش‌‌هاي اين امر دانست و بايد با در نظرداشتن آداب و شرايط علمي و روش‌مند به آن نگريست.

One of the most challenging questions in religion studies especially philosophy of religion is to give a definition of religion and its basic elements. This paper after give a definition of religion, examine its benefits and disadvantages. Pay attention to three areas ‘beliefs’, ‘practices’ and ‘emotions’, between human’s needs and potentials, is one of the benefits of that definition and essential to the principle of conclusiveness, but the attempt to solve the problem of define the religion will be useless unless following cases that are among theoretical defects of attempt to define religion be resolved: 1. reach to minimal subscribers between religions; 2. Ambiguity in explaining the essential elements of definition; and … Finally, we must regard the necessity of a ‘systematic view’ in defining this term one of the difficulties and challenges before us that should be seen scientifically and methodically. The article ends with reflection on another definition of religion to open a way to analyzing conceptual elements of religion.