بررسي تغييرات شوري منابع آب زيرزميني در دشت سراب (با استفاده از نقشه هاي كيفي و GIS)

The Study of Salinity Changes of Groundwater Sources in Sarab Plain

چكيده دشت سراب به دليل موقعيت جغرافيايي ويژه كه در بين توده آتشفشاني سبلان در شمال و رشته كوه بزقوش در جـنوب قـرار دارد، داراي ذخاير غـني آب هاي زيرزمينـي مـي باشد. ولي اين آب ها در مسير حركـت از پايكوه هاي پيرامون به سمت مركز دشت شور مي شوند. در اين راستا، مطالعه حاضر سعي دارد ضمن ارزيابي كيفيت شيميايي آب هاي زيرزميني دشت سراب از نظر مصارف كشاورزي، با ترسيم پراكنش مكاني شوري آب هاي زيرزميني، تغييرات شوري آنها را در يك دوره ده ساله (1387-1378) بررسي كند. براي اين منظور نتايج تجزيه شيميايي نمونه آب 45 حلقه چاه عميق و نيمه عميق، شامل پارامترهاي (EC)، (SAR) و (Cl) در خرداد ماه 1378 و 1387 مقايسه شدند و با استفاده از نرم-افزار Arc/GIS پراكنش شاخص هاي كيفي مزبور در دشت سراب با ترسيم نقشه هاي كيفي (شامل نقشه هاي هم ارزش EC، SAR و Cl) نشان داده شدند. نتايج اين بررسي نشان مي دهد كه آب هاي زيرزميني با شوري كم و خيلي كم به پايكوه هاي ارتفاعات اطراف دشت اختصاص دارند و به سمت مركز و غرب دشت بر ميزان شوري آنها افزوده مي شود. همچنين تغييرات شاخص EC در منطقه مشخص مي كند كه ميزان آب هاي زيرزميني شيرين از خرداد 1378 تا 1387 تنزل يافته است. در عوض در اين مدت مقدار آب-هاي با شوري كم 5/14 درصد افزايش نشان مي دهد. در اين دوره از آب هاي زيرزميني شور هم در حدود 7/6 درصد كاسته شده و بر ميزان آب هاي خيلي شور افزوده شده است.

The Study of Salinity Changes of Groundwater Sources in Sarab Plain Abstract Sarab Plain is located between Sabalan Mountain and Bozgoosh chain. This plain has rich groundwater resources, but waters asre saline due to movement toward the center of plain. This study assesses chemical quality of Sarab groundwater, and studies salinity changes of groundwater sources, in a duration of a decade (1999-2008). It uses the result of chemical analysis 45 deep and semideep wells in plain including EC, SAR and Cl indexes. It shows the distribution of quality indexes with mapping quality maps. The results of this study show that piedmonts of around plain have low and very low saline groundwaters, and the rate of salinity increases toward center and west of plain. Also, variation of EC index show that the rate of fresh groundwater has declined from June 1999 until June 2008. In this period low salinity of groundwater has inceased to 14.5% Keywords: Salinity changes, Groundwater resources, GIS, Sarab Plain.