بررسي اثر ويژگيهاي خاك و عوامل فيزيوگرافي بر پوشش گياهي (مطالعه موردي: بخشي از مراتع ييلاقي پلور)

Effects of soil properties and physiographic factors on vegetation cover (Case study: Polur Summer Rangelands)

پوشش گياهي مهمترين عامل تاثيرگذار بر پايداري و تعادل اكوسيستم هاست؛ بنابراين شناخت عواملي كه باعث استقرار و پراكنش جوامع گياهي مي شوند، ضروريست. اين مطالعه به منظور تعيين ارتباط دو ويژگي پوشش تاجي و تراكم گياهي با عوامل محيطي در بخشي از مراتع ييلاقي پلور با مساحتي معادل 4600 هكتار انجام شد. واحدهاي كاري به عنوان مبنا و پايه تحقيقات در نظر گرفته شد و پس از تهيه نقشه هاي شيب، جهت، ارتفاع، سنگ شناسي و رخساره هاي ژيومورفولوژي و تلفيق آنها، نقشه واحدهاي كاري تهيه شد. سپس در هر واحد، نمونه برداري از پوشش گياهي به روش سيستماتيك- تصادفي و از طريق پلات گذاري در امتداد 3 ترانسكت 100 متري انجام شد. در طول هر ترانسكت، 10پلات با ابعاد يك متر مربع و به فاصله10 متر از هم قرار داده شد. همچنين در هر واحد كاري همگن 3 نمونه خاك برداشت و خصوصيات پستي و بلندي ثبت شد. ماتريس عوامل مربوط به عوامل محيطي و پوشش گياهي تهيه و با استفاده از نرم افزار CANOCO رج بندي پوشش گياهي در ارتباط با عوامل محيطي به روش آناليز تطبيقي متعارفي (CCA) انجام گرديد. نتايج نشان داد كه درصد پوشش تاجي و تراكم گونه هاي گياهي منطقه مورد بررسي در واحدهاي كاري مختلف، متفاوت و متاثر از خصوصيات فيزيوگرافي و عامل هاي خاك است. به طوري كه از بين عوامل فيزيوگرافي جهت دامنه و شيب با پوشش تاجي و تراكم پوشش گياهي رابطه قوي داشت؛ البته از ميان فاكتورهاي خاكي نيز بافت، ازت، فسفر، اسيديته و لاشبرگ مهمترين عوامل موثر بر پوشش تاجي و فاكتورهاي ماده آلي، فسفر، اسيديته و هدايت الكتريكي نيز مهمترين عوامل موثر بر تراكم گونه هاي گياهي بودند.

Vegetation cover is one of the most important factors for sustainability of ecosystems, thus recognizing and understanding factors that affect establishment and distribution of vegetation communities are necessary. This study was aimed to determine the relationship between vegetation properties (vegetation cover and density) and environmental parameters of rangelands. The study area was about 4600 ha, located at Polour, Mazandaran province. Land units were considered as the basis of research, and after preparing maps of slope, aspect, elevation, lithology and geomorphology and combining the maps, a single working map was generated. Systematic randomized sampling was used and performed along 3 transects of 100 m length. Ten quadrates of 1m2 were established along each transect at 10-meter intervals. Three soil samples were taken in each area and topography properties were recorded. Multivariate analysis and Canonical Correspondence Analysis (CCA) were used to determine relationship between soil and vegetation data using CANOCO software. Results showed that the percentage of canopy cover and density of the species was different and was influenced by soil properties and physiographic factors. Among physiographic factors, aspect and slope had a significant relationship whit vegetation cover and density. Among soil factors, texture, N, P, pH and litter were the most important factors that influenced vegetation cover, and OM, P, pH and Ec had the most influence on density.