بازشناسي دلالت‌هاي تربيتي نماز از ديدگاه امام خميني(ره)

Recognizing the Educational Significance of Prayer in Imam Khomeiniʹʹs View

حركت در راستاي بومي‌سازي علوم انساني و تدوين الگوي اسلامي ـ ايراني در ابعاد گوناگون، نيازمند مطالعه و تحليل درباره آرا و انديشه‌هاي انديشمندان مسلمان است. امام خميني(ره) به عنوان مصداقي از انسان كامل و انديشمندي مسلمان، آرا و رهنمودهاي ارزنده‌اي در وجوه عرفاني، اخلاقي، كلامي، فلسفي، فقهي و تربيتي ارايه كرده است. ايشان اهداف و خط‌مشي كلي را در باب تربيت، بيان نموده و برترين مكتب تربيتي را نيز، مكتب اسلام دانسته‌ است. همچنين نماز را عمود دين و بنا بر انديشه اسلامي «راس الاسلام» دانسته و براي آن جايگاهي ويژه قايل شده‌ است. امام خميني(ره) نماز را «تركيب قدسي» و «نسخه جامعه» براي بشر شمرده‌ است. با عنايت به مباحث فوق، مسيله اساسي، بازشناسي دلالت‌هاي تربيتي نماز از ديدگاه امام خميني(ره) با محوريت كتاب سرّالصلوه است. روش پژوهش، توصيفي و از نوع تحليل محتوا بوده و عمده‌ترين دلالت‌هاي تربيتي حاصل از مطالعه انجام‌شده نيز در ساختاري از مباني، اصول و روش‌هاي تربيت اسلامي تنظيم و ارايه شده است. يافته‌ها نشان مي‌دهد كه از نظر امام خميني(ره)، نماز وجوه متعددي در جنبه‌هاي گوناگون فرايند تربيتي داشته (مباني، اصول، اهداف و روش) و نمازگزار مي‌تواند سير به طريق حق و مراحل اسفار اربعه عرفان و احوال سالك را در هر ركعت خود محقق و متبلور كند.

Imam Khomeini has come up with valuable mystical, moral, theological, educational, philosophical and legal ideas and guidelines. He has set overall aims and a specific policy for education. Imam defines Islam as the best educational school and considers prayer as the pillar of religion and "the head of Islam", relying on Islamic thought. Furthermore, he believes that prayer has a particular status and he considers it as a sacred composition" and "comprehensive prescription" for man. The present paper re-examines the educational significance of prayer in Imam Khomeiniʹs view in the light of his book "Serr Al-Salat (the mystery of prayer). A descriptive method and content analysis is used in this research. The main educational proofs based on inquiry and speculation in this research are organized and presented in a framework of foundations, principles and methods of Islamic education. The research findings show that Imam Khomeini considers prayer to have several forms of the different aspects of educational process (foundations, principles, aims and method), which can actualize and crystallize the journey along the right path, the various steps of the four journeys of mysticism, and states of wayfarer in every rakʹat of his/her prayer