آيا نتايج مطالعات مداخله‌اي هميشه مطمين و قابل تعميم به ساير گروه‌ها است؟

--The results of intervention studies are always reliable and generalizable to other groups?

مقاله‌اي با عنوان تاثير آموزش مهارت‌هاي هم‌دلي بر عملكرد هم‌دلانه پزشكان خانواده دانشگاه علوم پزشكي جهرم در مجله ايراني آموزش در علوم پزشكي، ارديبهشت 1392، دوره سيزدهم، شماره دو، (ارديبهشت) به چاپ رسيده است(1). اين مطالعه به صورت نيمه تجربي صورت گرفته است. با توجه به اين كه نتايج مطالعات كارآزمايي در تصميم‌گيري‌هاي بهداشتي و درماني كاربرد دارند، اين دسته مقالات از اهميت بالايي برخودار است. لذا نتايج اين مطالعه مي‌تواند بسيار مفيد و كاربردي باشد، ذكر چند نكته براي اطمينان از قابل استفاده بودن اين روش آموزش در مراكز مشابه قابل بحث است: روش اجراي مناسب و به كارگيري روش آماري مناسب براي افزايش بهبود كيفيت كارآزمايي باليني ضروري است(2و3)، در گزارش نتايج مطالعات مداخله اي، مقايسه دو گروه در شروع مطالعه يكي از جنبه‌هاي بسيار مهم گزارش مي‌باشد و بايستي در گزارش مطالعه يكسان بودن دو گروه از نظر متغير‌هاي زمينه‌اي براي خواننده در صورت امكان با رسم جدول و گزارش آزمون هاي آماري و ذكر مقدار p ارايه گردد، چرا كه در غير اين صورت ممكن است نتيجه مطالعه منتسب به تفاوت دو گروه در شروع مطالعه باشد(2تا4). در صورت امكان جدول مقايسه‌اي دو گروه با ذكر مقدار p براي تاييد يكسان بودن دو گروه گزارش شود. تورش داوطلبانه نوعي تورش در مطالعات اپيدميولوژيك است كه افراد مورد بررسي از بين كساني انتخاب مي‌شوند كه براي ورود به مطالعه داوطلب مي‌شوند، از اين نظر افرادي كه براي ورود به يك مطالعه يا بررسي داوطلب مي‌شوند از نظر بسياري از متغير‌ها با جمعيت عادي متفاوت بوده و نسبت به ساير افراد، تاثيري به مراتب بهتر، از برنامه‌هاي بهداشتي مي‌پذيرند(5). در اين مطالعه افراد داوطلب وارد مطالعه شده‌اند، با توجه به آنچه ذكر شد كاربرد روش بر روي جميعت عادي چقدر مي‌تواند مفيد باشد؟ و در واقع چقدر از نتايج بررسي مي‌تواند منتسب به اين تورش باشد؟ در مقاله فوق، ذكر شده است كه مطالعه از نوع نيمه تجربي بوده است، در مطالعات تجربي دو ركن اساسي وجود دارد: وجود گروه شاهد و تخصيص تصادفي دو گروه مورد مطالعه، اما اگر مطالعه مداخله‌اي هر يك از اين دو ركن را نداشته باشد(عدم وجود شاهد يا عدم تخصيص تصادفي دو گروه) مطالعه از نوع نيمه تجربي است. در غير اين صورت مطالعه از نوع تجربي است(5). براي خواننده جاي سوال دارد كه چرا نوع اين مطالعه نيمه تجربي ذكر شده است.