مدل مفهومي اصلاح ساختار نظام بودجه‌‌ريزي كشور

A Conceptual Model to Reform Iran’s Budgeting System

اين مقاله برگرفته از پژوهشي از نوع كاربردي است كه در آن مسيله اساسي با اين پرسش مطرح شده است كه «در جهت تحقق اهداف راهبردي نظام، سياست‌هاي كلي و برنامه‌هاي ميان‌مدت توسعه، نظام بودجه‌ريزي مناسب كدام است؟» به‌منظور پاسخ‌گويي به اين مسيله و ديگر پرسش‌هاي مطروحه، تحقيق حاضر در سه مرحله و به روش تحليلي انجام شده است. در مرحله نخست، به روش كتابخانه‌اي، اسناد مربوط به پيشينه بودجه‌ريزي و مباني نظري مرتبط و همچنين تجارب جهاني و نتايج حاصل از مطالعات داخلي و اسناد فرادستي نظام بررسي مي‌شوند. در مرحله دوم به روش تحليل مقايسه‌اي، يافته‌هاي حاصل از تجارب ملي و بين‌المللي در مورد ساختار مطلوب بودجه‌ريزي با اسناد فرادستي نظام مقايسه و تحليل مي‌شوند و در مرحله سوم به روش فراتحليل، ساختار مطلوب بودجه‌ريزي كشور براساس تجزيه‌وتحليل انجام شده، نتيجه‌گيري مي‌شود. در خاتمه پس از اطمينان از روايي و پايايي نتايج حاصله، توسط جمعي از خبرگان ذي‌ربط با تكيه بر اسناد فرادستي نظام و استانداردهاي جهاني ساختار نظام بودجه‌ريزي كشور، پيشنهاد شده است.

This paper is based on an applied research whose main question is: “Which budgeting system is more suitable for the realization of strategic goals of the Islamic establishment as well as its general policies and medium-term development programs?” To answer this and other questions, the present research has been carried out in three stages through an analytical method. In the first stage, library method has been used to study documents related to background of budgeting and its theoretical fundaments as well as global experiences and findings resulting from domestic studies and upstream documents of the Islamic establishment. In the second stage, an analytical comparative method has been used to analyze and compare findings resulting from national and international experiences with the optimal budgeting structure, with upstream documents of the Islamic establishment. In the third stage, meta-analysis has been used to analyze optimal structure of the country’s budgeting system and conclusions have been offered. At last, after making sure about correctness and lasting nature of the findings by a group of relevant experts, the conceptual model for reforming the country’s budgeting structure has been proposed on the basis of the upstream documents of the Islamic establishment and international standards.