سعديا گايون؛ نخستين فيلسوف يهودي

Saadia Gaon: The First Jewish Philosopher

" سعديا گايون " نخستين فيلسوف يهودي است كه درصدد تحكيم آموزه‌ها و باورهاي يهوديت به‌صورت نظام‌مند برآمده است و همين امر وجه تمايز او با " فيلون اسكندراني "، پيشگام تفكر يهودي، "اسحاق اسراييلي " و "داود مقمص " است كه به‌لحاظ زماني مقدم بر او هستند. سعديا در عين حالي كه از كلام معتزلي تاثير پذيرفته است، تابع و مقلد صرف متكلمان مسلمان نبود. در واقع، او از كلام معتزلي به‌منظور رفع تناقضات كتاب مقدس و توجيه باورهاي يهوديت استفاده مي‌كرد. از سعديا گايون آثار متعددي بر جا مانده است كه در اين ميان كتاب باورها و اعتقادات از جايگاه ويژه‌اي برخوردار است. در اين مقاله، نخست زندگي و آثار سعديا و سپس به اهميت و جايگاه او در ميان متفكران يهودي خواهيم پرداخت. ديدگاه سعديا درباره شناخت و نسبت عقل و وحي، منابع آن و نيز ديدگاه او درباره خدا و جهان مورد بحث قرار خواهد گرفت. ديدگاه سعديا درباره انسان و فرجام جهان در مجال ديگري مطرح خواهد شد.

Saadia Gaon is the first Jewish philosopher to systematize the Jewish teachings and beliefs. This makes him different from Philo of Alexandria, Isaac Israeli ben Solomon, and David ibn Merw?n al-Mukkamas al-Rakki who preceded Gaon. He drew inspiration from Mu’tazilah school of Kal?m; still, he did not follow the Muslim scholars blindly. In fact, he tapped Mu’tazilah doctrines to resolve the paradoxes of the Holy Scriptures and justify the Jewish beliefs. Among his numerous works, Kit?b al-Shar?’i (Book of the Commandments of Religion) is of critical importance. The present article covers his life and works and sheds some light on his status in Jewish philosophy. Gaon’s views about cognition and its sources, God and the universe and intellect and inspiration are also addressed. Moreover, his views about the mankind and the end of the world are discussed.