عقل و الوهيت از نگاه رواقيان

Intellect and Divinity in the View of the Stoics

رواقيان تحت، تاثير انديشه‌هاي افلاطون، مسيله الوهيت را از دو جنبه مورد بحث و بررسي قرار داده‌اند؛ از حيث جهانشناسي، خدا را روح و عقل عالم معرفي ميكنند و در الهيات به اثبات وجود اين ذات و بررسي صفات او، از قبيل ازليت، فناناپذيري و رحمت پرداخته‌اند. خداي رواقي را از زواياي متعددي ميتوان مطالعه كرد كه از ميان آنها جنبه‌هاي جهانشناختي، روانشناختي و اخلاقي برجستگي بيشتري دارند. جنبه جهانشناختي در طبيعيات مورد بحث قرار ميگيرد، مراد از جنبه روانشناختي چگونگي پيدايش مفهوم خدا در نفس و ذهن انسان است و در اخلاق، غايت اخلاق رواقي هماهنگي با طبيعت ‌ـ‌يا بتعبيري هماهنگي با خداـ‌ از طريق تبعيت از عقل است كه آن نيز جنبه الوهي دارد. بر اين اساس، تمام شيون و ساحات تفكر رواقي آكنده از حضور عنصر الوهي است.

The Stoics have discussed and examined the problem of divinity from two aspects under the influence of Plato’s ideas. From the cosmological aspect, they introduce God as the soul and intellect of the world, and from a theological aspect, they try to demonstrate the existence of His Essence and examine His attributes including eternity, immortality, and mercy. Stoic theology can be studied from various dimensions from among which cosmological, psychological, and ethical aspects are more prominent. The cosmological aspect is mainly discussed in natural sciences. The psychological aspect deals with the quality of the emergence of the concept of God in man’s soul and mind. Finally, the end of Stoic ethics is considered to be in harmony with nature and, in a sense, in harmony with God through following the intellect, which, at the same time, enjoys a divine aspect. Accordingly, all the modes and fields of Stoic thought are replete with the presence of a divine element.