بررسي قاعده ي « من حاز ملكاً» در فقه و حقوق موضوعه ي ايران

Review of "Man Haza Maleka" in Iranʹʹs Law and Jurisprudence

هدف از اين تحقيق بررسي تفصيلي قاعده ي «من حاز ملكاً» است. اين قاعده در فقه و حقوق موضوعه به عنوان يكي از اسباب مالكيت به شمار مي رود؛ به اين معني كه هركس اموال مباحي را تصرف كند، مالك آن مي شود. حيازت كه موضوع اين قاعده است، در اصطلاح فقهي به معني استيلا يافتن بر چيزي است و عناصر تشكيل دهنده ي آن عبارت اند از : 1.انجام عمل 2.قصد تملّك؛ بنابراين حيازت با ايجاد دو عنصر مذكور محقّق مي شود. در اين تحقيق نقش قاعده ي «من حاز ملكاً» در ابواب مختلف مرتبط با آن بيان گرديده است. انجام عمل حيازت داراي احكام و آثار و شرايطي مي باشد و در اين تحقيق سعي بر اين است كه احكام و آثار و شرايط ناشي از عمل حيازت بررسي شود و مطابق نظريات فقهي با قوانين موضوعه مورد مطالعه قرار گيرد. با توجّه به اين كه موضوع قاعده ي مذكور، حيازت اموال مباح منقول است؛ سعي بر آن شده كه آن دسته از اموال مباح كه به وسيله ي عمل حيازت به تملّك در مي آيد را در اين تحقيق ذكر كرده و به صورت مفصّل شرح دهيم.

The purpose of this article is detailed review of “Man Haza Malek” rule. This rule can be considered as the toy of ownership in jurisprudence and law studies. In other words, anyone can capture one who is the owner. “Hiyazah” in Jurisprudence terms means "Domination on Something". It formed from 1.Action 2. Acquisition plans. So it can be achieved by two elements listed. In this article, the role of “Man Haza Malek” in all relevant respects is considered. This has its rules, consequences and conditions, so in this article all of them are checked according to jurisprudence and law studies. The author has tried to mention those lawful property that come into possession by “Hiyazah”.