بررسي ماهيت صوت‏شناختي واكه‎هاي فارسي در هجا‏هاي CV گفتار اظهاري

The Acoustic Study of Persian Vowels in CV Syllables of Citation Form

در اين مقاله، واكه‎هاي زبان فارسي معيار را بر‏حسب متغير‏هاي سازه‎هاي اول و دوم (F1 و F2)، بسامد پايه (F0)، شدت (انرژي) و ديرش در هجا‏هاي CV گفتار اظهاري (همخوان‏ها و واكه‌هاي زبان فارسي)، به‏لحاظ صوت‎شناختي بررسي كرده‏ايم. براي تحقيق، پنج گويشور فارسي‏زبان را از دادگان آوايي فارس دات تلفني برگزيده‏ايم كه هر‏يك، واكه‎هاي فارسي را در بافت همخواني (23 همخوان)، با سرعت ثابت توليد كرده‎اند؛ بدين صورت، در‏مجموع، 690 داده (23*6*5 =690) را به‎دست‌آورده‏ايم. با توجه به اينكه ارتفاع واكه‎ها با F1، از‏نوع عكس و رابطه F2 با محل توليد واكه (پسين يا پيشين)، از‏نوع مستقيم است، فضاي واكه‎هاي فارسي را بر‏حسب ميانگين متغير‏هاي F1 و F2- F1 نشان داده‏ايم و ميانگين مقادير به‎دست‎آمده از بسامد پايه و شدت در واكه‎ها را به‏صورت مستقل از همخوان‏ها نيز تعيين كرده‏ايم. F0 در واكه‎ها، با ارتفاع، نسبت مستقيم دارد و انرژي با آن، نسبت عكس دارد. در اين بررسي، ميانگين ديرش واكه‎ها را نيز محاسبه كرده‏ايم. نزديك‏بودن مقدار ميانگين برخي واكه‌ها به يكديگر بر‏اساس دست‏كم يكي از متغير‏هاي F1 وF2 مي‎تواند دليلي قانع‎كننده براي كاهش و نيز گرايش واكه‎هايي ناپايدار مانند /a/ به واكه‎هاي پايدار مانند [?] باشد. در اين پژوهش، متغير‏هاي بسامد پايه و انرژي در واكه‎ها را در بافت همخواني، شامل همخوان‏هاي گرفته واك‏دار و بي‎واك، و همخوان‏هاي گرفته واك‏دار و رسا نيز محاسبه كرده و دريافته‏ايم كه بافت همخواني مجاور پيشين، در F0 و انرژي واكه‌ها اثري ندارد.

Abstract This paper reports on the study of Persian vowels in CV syllables based on the acoustic elements: first and second formant frequencies (F1, F2), fundamental frequency (F0), intensity and duration. Five men were selected from t-farsdat who pronounced twenty three consonants with six vowels of Persian in a constant speed. Six hundred and ninety data were collected and examined. The mean average of F1, F2, F0, intensity and duration was measured. F1 has an opposite relationship with the height of vowels and F2 has a direct relationship with the place of articulation of the vowels. Persian vowel space was presented with regard to F1 and F2-F1. According to the amounts of F1, F2 and duration, it was revealed that some phonological processes like; vowel harmony could be the result of the adjacency of the amounts of some of these acoustic elements. For instance; /a/ tends to change into /?/ in an open syllable followed by /h?/ or /??/ in CVC syllables, because the amounts of F1, F2 and intensity in these two vowels are adjacent to each other. Also with regard to the mean average of F0 and intensity, it was revealed that the preceding consonants do not affect these elements in the vowels.