نفس از ديدگاه بروقلوس( پروكلس) و شيخ اشراق

The Soul in Proclus and Shaykh al-‌Ishraq

نفس از جمله مباحث مهم فلسفي در نزد متفكران است. در ميان انديشمندان مسلمان، شيخ‌اشراق توجه ويژه‌يي به بحث نفس نشان ميدهد تا آنجا كه شهرزوري شارح بزرگ حكمه الاشراق معتقد است بعد از اثبات واجب‌الوجود و بيان وحدانيت او مهمترين مبحث حكمت اشراق، بحث نفس است. در ميان نوافلاطونيان نيز حجم وسيعي از آثار افلاطون و افلوطين را بحث نفس تشكيل ميدهد. پروكلس مهمترين فرد نوافلاطوني پس از افلوطين از جمله فلاسفه‌يي است كه در بيان مراتب هستي داراي نوآوريهاي ارزشمندي ميباشد. وي كه در قرن پنجم پس از ميلاد ميزيسته، در قسطنطنيه متولد شد و ساليان دراز رييس حوزه آتني بود. تاكيد بر عنصر حيات و علم حضوري در شناخت نفس از سوي پروكلس و شيخ‌اشراق زمينه را براي تطبيق تفكر دو فيلسوف در زمينه نفس فراهم ميكند. اين نوشتار مقايسه‌يي است ميان ديدگاه اين دو انديشمند درباره نفس.

The discussion of the soul has always been of great importance to thinkers. From among Muslim philosophers, Shaykh al-Ishraq has paid particular attention to the issue of the soul. That is why Shahrzuri, the great commentator of Hikmat al-ishraq, believes that, after the demonstration of the Necessary Being and His Oneness, the issue of the soul is the most critical problem that has been explored in this school of philosophy. A great part of the works of Neo-Platonists, such as Plato and Plotinus, is also devoted to the discussion of the soul. After Plotinus, Proclus is the most prominent Neo-Platonist philosopher who has presented some invaluable and innovative theories and ideas regarding the levels of being. He was born in Constantinople in fifth century AD and was the head of Athens’ school for a long time. The emphasis placed on the elements of life and presential knowledge in the knowledge of the soul by Proclus and Shaykh al-Ishraq provides the context for comparing the ideas of these two philosophers concerning the soul. This paper presents a comparison of the views of these two thinkers about the issue of the soul.