پيامدهاي گلازني (سرشاخه زني) بر مشخصه هاي زيست سنجي درخت وي ول (Quercus libani Oliv.) در جنگلهاي بلكه شهرستان بانه

Impact assessment of pollarding on biometrical indices of Lebanon oak (Quercus libani Oliv.) in Belake Forests, Baneh

گلازني (سرشاخه زني) درختان بلوط ازجمله برداشت هاي سنتي و عرفي است كه در جنگلهاي زاگرس شمالي انجام مي-شود و بر مشخصه هاي زيست سنجي درختان بلوط تاثيرگذار است. به منظور بررسي پيامدهاي گلازني بر مشخصه هاي زيست-سنجي وي ول (Quercus libani)، يك توده كمتر دخالت شده (قبرستان) به مساحت 65/0 هكتار و يك توده گلازني شده در مجاورت آن به مساحت 5/2 هكتار و با شرايط فيزيوگرافي تقريباً مشابه در روستاي بلكه شهرستان بانه انتخاب گرديد. براي بررسي ويژگيهاي ساختاري، در هر دو توده با روش آماربرداري صددرصد مشخصات كمي شامل قطر برابرسينه، ارتفاع كل، ارتفاع تنه و دو قطر عمود بر هم تاج درختان وي ول با قطر برابرسينه بيشتر از پنج سانتي متر اندازه گيري شد. به منظور بررسي رويش قطري، در توده گلازني شده 19 اصله و در توده كمتر دخالت شده 26 اصله وي ول با مبدا رويشي شاخه زاد به صورت تصادفي به عنوان درخت نمونه انتخاب و از هر درخت نمونه يك جفت نمونه رويشي با استفاده از مته سال سنج از ارتفاع 50 سانتي متري تنه براساس روش شاين گروبر استخراج شد. رويش جاري سالانه نمونه‌ها اندازه گيري و متوسط رويش جاري سالانه و درصد رويش قطري در طبقه هاي قطري درختان نمونه تعيين شد. نرمال بودن توزيع داده ها با استفاده از آزمون كولموگروف- سميرنف و مقايسه مشخصه هاي زيست سنجي درختان وي ول بين دو توده با استفاده از آزمون t مستقل انجام شد. نتايج نشان داد كه از نظر مشخصه هاي قطر برابرسينه، طول تنه، سطح تاج و ارتفاع كل (در طبقه هاي قطري مياني) درختان وي ول، بين دو توده در سطح يك درصد اختلاف معني داري وجود دارد؛ به طوري كه مقدار اين مشخصه ها در توده كمتر دخالت شده بيشتر از توده گلازني شده بود. در طبقه هاي قطري 15 تا 21 سانتي متر، طول تاج توده گلازني شده بيشتر از توده كمتر دخالت شده بود و بين دو توده اختلاف معني داري وجود داشت. همچنين متوسط رويش قطري و متوسط درصد رويش قطري در توده گلازني شده به ترتيب 41/3 ميلي متر و 83/2 درصد و مقادير متناظر آنها در توده كمتر دخالت شده به-ترتيب 23/2 ميلي متر و 02/1 درصد بود كه از اين نظر بين دو توده در سطح يك درصد تفاوت معني داري وجود داشت.

Pollarding of oak trees as a traditional practice has been done in northern Zagros forests and affects tree characteristics. In order to assess the effects of pollarding on biometrical indices of Q. libani, a less-disturbed stand with an area of 0.65 ha and a pollarded stand with an area of 2.5 ha, with similar physiographic conditions were selected in Belakeh Forests, Baneh city of Kurdistan province of Iran. In each stand, diameter at breast height, collar diameter, total height, stem height, crown length and crown area of all Quercus libani trees over five cm dbh were measured. Ninteen sample trees in pollarded coppice stand and 26 sample trees in less-disturbed coppice stand were randomly selected to measure the diameter increment. Pairs of increment cores were extracted from each tree at the height of 50 cm using increment borer. Current annual increment in the samples was measured and the average annual increments in diameter classes were determined. Normality test was done, using the Kolmogorov–Smirnov test. Comparison of biometrical indices was done by Independent-samples T test. The results showed that the mean biometrical indices of Quercus libani were significantly different (P < 0.01) between the two stands. The value of the studied quantitative variables was greater in the less-disturbed stand. Furthermore, pollarding significantly increased the average diameter increment in pollarded oak trees (P < 0.01). The averages diameter increment and diameter increment percentage in pollarded stand were 3.41 mm and %2.83, respectively. Different values of the average diameter increment and the diameter increment percentage were obtained in the less-disturbed stand (2.23 mm and %1.02).