چنار يا خيار؟ (بازخواني دو بيت از حديقه سنايي بر اساس يك باور عاميانه)

“Chenar” (Plane Tree) or “Khiyar” (Cucumber)? (Revising Two Verses of Sanai’s Hadiqa al-Haqiqa Based on a Folk Belief)

باورها و فرهنگ و معتقدات عوام بازتاب چشمگيري در متون ادب فارسي به‌ويژه در آثار منظوم ما دارند و شاعران پارسي گو به شكل هاي مختلف از آن‌ها بهره گرفته اند. از اين رو در نظر داشتن اين موضوع، گاه در تصحيح يك متن و تشخيص يك ضبط مرجّح، كارگشا خواهد بود. اين مقاله چنين ديدگاهي را دنبال مي كند و نگارندگان بر همين اساس و بنا بر يك باور عاميانه ديرين، دو بيت از حديقه‌الحقيقه سنايي را بررسي كرده و نظر پيشنهادي خود را درباره آن ارايه داده اند. همچنين براي مستند شدن گفتار، با طرح بيت‌هايي چند از شاعران ديگر در پيوند با همين باور عاميانه، صورت مرجّح آن‌ها را پيشنهاد كرده‌اند كه مي‌تواند در آينده در تصحيح ها ، گزيده ها و شروح حديقه مورد توجه واقع شود.

Culture and folk beliefs are noticeably reflected in Persian literature in general and in its poetry in particular. Paying attention to such beliefs is sometimes useful while correcting a text and identifying a preferred record. On this basis, the present article examines two verses of Sanai’s Hadiqa al-Haqiqa and offers the proposed correction. Verses from other poets have been presented to further substantiate the claim. The findings of this study can subsequently be addressed in the future commentaries and critical editions of the work.