معرفي و مقايسه تحليلي نظريه آزمون كلاسيك و نظريه سوال-پاسخ در روانسنجي

Introduction and analytical comparison of classic test theory (CTT) and item response theory (IRT) in psychometrics

اين مقاله به معرفي مختصر و مقايسه تحليلي دو نظريه عمده روانسنجي، يعني نظريه آزمون كلاسيك (CTT) و نظريه سوال-پاسخ (IRT) همراه با محسنات و محدوديت‌هاي هر كدام از آنها پرداخته است. هرچند نظريه آزمون كلاسيك در اوايل قرن بيستم پايه‌ريزي شد اما به دليل داشتن محدوديت‌هاي متعدد، همواره متخصصان را برآن مي‌داشت تا جهت رفع اين محدوديت‌ها تلاش كنند. در فرآيند پيدا كردن راه حل‌هايي براي از بين بردن نقاط ضعف نظريه كلاسيك، نظريه جديدي به نام نظريه سوال-پاسخ در حدود دهه پنجاه شروع به رشد كرد و علي‌رغم اين كه سالهاي بعد رفته رفته تكميل شد و در ظاهر محدوديت‌هاي نظريه كلاسيك را نداشت اما خود اين نظريه هم هيچگاه فارغ از محدوديت نبوده و همواره ايراداتي به آن وارد شده است. هم اكنون هر كدام از اين نظريه‌ها در بين متخصصان تربيتي و روانشناسي و افراد مرتبط با اندازه‌گيري‌هاي رواني-تربيتي، كم و بيش طرفداراني دارد، اما در كشور ما هيچ‌كدام از اين نظريه‌ها آن گونه كه بايد و شايد شناخته شده نيست. به همين دليل مقاله حاضر سعي كرده هر چند مختصر، به معرفي نظريه‌هاي مذكور پرداخته و نقاط ضعف و قوت همچنين وجوه اشتراك و افتراق هر كدام از آنها را ارايه كند.

The study has dealt with a brief introduction and analytical comparison of two major psychometrics theory i.e. classic test theory and item-response theory along with their privileges and limitations. Although the classic test theory was founded in early part of the twentieth century. Its numerous limitations made the specialists think of means to remove these limitations. In the process of seeking solutions for removal of weaknesses in classic theory, they came up with a new theory in the 1950s which became known as time-response theory. Inspite of its gradual completion and apparent removal of limitations in the course of time, IRT has never been free from limitation and it has always been subject to some objections. For the time being each of these theories has more or less advocates among the educational ,psychological specialists and those who are related to psycho-educational measurements .These theories are not duly known in Iran ,so the present study tries to introduce these theories along with their weaknesses and strengths ,common and different points.