مطالعه كانه‌زايي كانسار مس جيان، استان فارس، با استفاده از داده‌هاي پتروگرافي و ژيوشيميايي

Study on mineralization at Jian copper deposit, Fars province, using petrographical and geochemical data

كانسار مس جيان در لبه شرقي زون دگرگوني سنندج- سيرجان و در فاصله 195 كيلومتري شمال‌شرق شيراز در مجموعه آتشفشاني- رسوبي دگرگون‌شده كمپلكس سوريان با سن پرموترياس واقع شده است. واحدهاي سنگي منطقه اغلب شامل متابازالت، كلريت- مسكويت شيست، كلريت- كوارتز شيست، ميكاشيست و گرافيت شيست است. پيريت، مهمترين كاني سولفيدي و كالكوپيريت كاني اصلي مس در اين كانسار است كه به شكلهاي افشان و رگه‌چه‌اي اغلب در سنگهاي كلريت- كوارتز شيست و كلريت- مسكويت شيست كانه‌زايي شده‌اند. الگوي توزيع عناصر نادر خاكي در سنگهاي آذرين دگرگون‌شده با نسبت 9/2N=(La/Lu)، نشانگر ماگماي بازالت تولييتي با منشا گوشته‌اي است. داده‌هاي شيميايي بر روي عناصر نامتحرك نظير Ti و همچنين عناصر با شدت ميدان بالا نظير Zr، Nb و Y در سنگ متابازالت، نشانگر درجه ذوب‌بخشي پايين گوشته براي تشكيل ماگماي با ماهيت E-MORB مي‌باشند. دگرسانيهاي كلريتي، سيليسي و به ميزان كمتري سريسيتي، عمده دگرسانيهاي محدوده كانسار مس جيان مي‌باشند. مقادير 5/32-09/29Y/Ho= در كانسنگ مس جيان، نشانگر حضور گسترده آب دريا در سيال گرمابي كانه‌زاست. داده‌هاي پتروگرافي و ژيوشيميايي، نشانگر تشكيل كانسار مس جيان به‌صورت يك كانسار سولفيد توده‌اي با سنگ ميزبان آتشفشاني- رسوبي است و استفاده از ميزان انديس دگرساني ايشي‌كاوا (Ishikawa AI) همراه با انديس كلريت- كربنات- پيريت (CCP) به منظور پي‌جويي كانسارهاي سولفيد توده‌اي در منطقه مورد مطالعه سودمند مي‌باشد.

Jian Cu deposit is hosted by Surian volcano-sedimentary complex of Permo-Triassic age on the eastern edge of the Sanandaj-Sirjan metamorphic zone at a distance of 195 km from Shiraz, southwestern Iran. The complex consists mainly of metabasalt, chlorite-quartz schist, chlorite-muscovite schist, mica schist and graphite schist. Pyrite is the most important sulfide and chalcopyrite is the major Cu-bearing mineral occurring as disseminated grains and veinlets in host chlorite-quartz schist and chlorite-muscovite schist. Chondrite-normalized REE pattern of metabasalt with La/LuN=2/9 indicates mantle tholeiitic basalt as the source of metamorphosed igneous rocks. Geochemical data on the metabasalts, especially the content of immobile elements (e.g., Ti) and High Field Strength Elements (HFSE) (e.g., Zr، Nb and Y), show low degree of partial melting for parental magma with E-MORB affinity. Chloritic, silicification and minor sericitic assemblages are the main alteration types associated with the Jian Cu deposit. The Y/Ho ratio of Cu ores varies from 29.9 to 32.5, indicating the important role of sea water in the mineralizing system. Petrographical and geochemical data indicate that the Jian Cu deposit was formed as volcano-sedimentary hosted massive sulfide. The Ishikawa alteration index (AI) in association with chlorite-carbonate-pyrite index (CCP) is useful for the geochemical exploration of Cu deposits in the study area.