رودهاي تهران توان روددره‌ها در توسعه شهر

Tehran Rivers River Valleys Potentials in City Development

در ساختار شهر تهران در طول تاريخ، بدون شك روددره‌هاي هفتگانه شهر مهم‌ترين مولفه طبيعي به شمار مي‌روند؛ مولفه‌هايي كه امروز ديگر نقشي در معادلات شهري تهران بر عهده ندارند. با وجود اينكه رود‌دره‌ها به عنوان يكي از عناصر مهم ساختار اكولوژيكي شهرها نقش بسزايي در ايجاد رابطه متعادل بين فضاي شهر با طبيعت ايفا مي‌كنند، در طرح‌هاي جامع شهر تهران به عنوان جزيي مهم از ساختار شهر تهران ديده نشده‌‌اند. همچنين علي‌رغم اينكه در آخرين طرح جامع، تا حد زيادي به ظرفيت روددره‌ها اشاره شده اما در برنامه ساماندهي مربوط به آنها چگونگي انجام كار به درستي مشخص نشده است. مقاله حاضر با بررسي جايگاه روددره‌هاي تهران در اسناد شهري و اقدامات صورت‌گرفته در رابطه با نمونه موردي روددره فرحزاد به امكانات، فرصت‌ها، محدوديت‌ها، تهديدات و راهبردهايي به عنوان پيشنهادهاي اوليه براي برنامه‌ريزي و احياي محيط طبيعي رود‌دره‌ها با هدف ارتقاي كيفيت زندگي مي‌پردازد. اين نوشتار بر توجه به اين دو نكته اساسي تاكيد مي‌كند : 1) ظرفيت طبيعي روددره‌ها شامل فضاهاي سبز و جريان آب و 2) ابعاد انساني و ايجاد محور پياده متصل به شهر در روددره‌ها. با توجه همزمان به اين دو نكته و تركيب ظرفيت طبيعي روددره‌ها با نيازهاي انساني مي‌توان انتظار داشت كه ساماندهي روددره‌ها به نتايج مطلوبي ختم شود.

Undoubtedly, the seven river valleys of Tehran city have been the most significant natural factors in the city structure throughout history; the factors which no longer play a part in city estimation. Although the river valleys, as the most important factors of urban ecological structure, play a role in creating a balanced relationship between city and nature space, they have not been considered as significant factors of Tehran master plan. Despite the fact that the last master plan largely refers to the potentials of the river valleys, the proper way of fulfillment has not been clarified in the organization program. This paper focuses on the facilities, opportunities, limitations, threats and strategies for planning and restoration of the natural environment as initial proposals aimed at improving the quality of life by reviewing the position of Tehran river valleys in municipal documents and actions taken in the case of Farahzad river valley in Tehran. This article will also focus on these two basic points: 1) natural potentials of river valleys including green space and water flow 2) human scale and construction of pedestrian path connected to river valleys. Considering these two facts and combining the natural potentials of river valleys with human needs can lead to favorable results in organization of the valleys.