تحليل گفتمان: با تاكيد بر گفتمان انتقادي به عنوان روش تحقيق كيفي

Discourse analysis: with the emphasis on critical discourse as a method of qualitative research

تحليل گفتمان، رويكردي ميان رشته اي است كه ريشه در زبان شناسي دارد. اين اصطلاح براي اولين بارتوسط «زليك هريس» به كار رفته است. هدف عمده تحليل گفتمان اين است كه تكنيك و روش جديدي را در مطالعه متون، رسانه ها، فرهنگ ها، علوم، سياست، اجتماع و مواردي مانند آن به دست آورد. بنابراين، تحليل گفتمان جز روش هاي تحقيق كيفي بوده كه جهت كشف معناي به كار رفته در متن يا سخن به كار مي رود و از آن در زمينه هاي مختلف مانند سياست، رسانه ها و ... استفاده مي شود. رويكرد تحليل گفتمان انتقادي سيري تكويني از تحليل گفتمان در مطالعه هاي زبان-شناختي است كه تحليل گفتمان را به لحاظ نظري و روش شناختي از سطح توصيف متون به سطح تبيين ارتقا داده است و به لحاظ محدوده تحقيق نيزگستره آن را ازسطح بافت موقعيت فرد به سطح كلان يعني، جامعه، تاريخ و ايديولوژي وسعت بخشيده است. در تحليل گفتمان انتقادي نقد ايديولوژي و قدرت بيش از ساير انواع تحليل گفتمان مورد توجه قرار دارد. اين مقاله در صدد است ضمن معرفي تحليل گفتمان انتقادي، نظريه پردازان مطرح در اين حوزه را به ايجاز معرفي نمايد.

Discourse analysis, is an interdisciplinary approach that has its roots in linguistics. The term is used by “Zlykhrys" for the first time. The main goal of discourse analysis is to find the new technique in the study of texts, media, culture, science, politics, and society. The approach of critical discourse analysis is developmental of discourse analysis in linguistic studies which from individual and methodological points of view has upgraded the discourse analysis from description of texts to explanation level. In critical discourse analysis, the critique of ideology and power is considered more than the other types of discourse analysis. This article has sought the introduction of critical discourse analysis and the well-known theorists in this field.