تاثير برنامه آموزش بهداشت بر ميزان بروز حيوان گزيدگي و سطح آگاهي از ماهيت بيماري و رفتارهاي پيشگيري كننده از هاري در روستاهاي منتخب شهرستان اردبيل

Impact of Health Education on Incidence of Animal Bites and Knowledge on Rabies and Preventive Behaviors in Selected Villages of Ardabil City

زمينه و هدف: همه ساله در نقاط مختلف دنيا ميليون‏ها انسان در اثر گزش حيوانات در معرض خطر ابتلاي به بيماري هاري هستند. ميزان حيوان گزيدگي در استان‏هاي اردبيل و گلستان بيش ازساير نقاط كشور مي‏باشد. اين مطالعه با هدف تعيين تاثير تلفيق برنامه‏هاي آموزش بهداشت با مداخلات مركز بهداشت بر ميزان بروز حيوان گزيدگي، سطح آگاهي و رفتارهاي پيشگيري كننده از هاري در روستاهاي منتخب شهرستان اردبيل اجرا گرديد. روش كار: در اين مطالعه شبه تجربي با استفاده از روش حضوري و غير حضوري بيش از 500 نفر از ساكنين روستاهاي منتخب مورد آموزش قرار گرفتند. مداخلات و پيگيري‏هاي اجرايي نيز توسط مسيولان و كاركنان مركز بهداشت شهرستان اردبيل در سال 1389 انجام گرفت. داده‏ها بوسيله پرسشنامه محقق ساخته در قبل و 2 تا 4 ماه بعد از آموزش جمع‏آوري گرديد. آمار حيوان گزيدگي نيز از مركز بهداشت شهرستان اردبيل اخذ گرديد. آناليز داده‏ها با استفاده از آزمون‏هاي آمار توصيفي تحليلي (درصد فراواني، ميانگين، همبستگي و...) در نرم افزار SPSS انجام شد. يافته‏ها:70% شركت كنندگان را آقايان و 30% را خانم‏ها تشكيل داده بودند. آموزش بهداشت تاثير مثبت بر آگاهي از ماهيت بيماري هاري و رفتارهاي پيشگيري كننده از آن در گروه هدف داشت (05/0p < ). همچنين آمار حيوان‏گزيدگي در طول مطالعه و يكسال بعد در مقايسه با چهار سال گذشته كاهش داشت. نتيجه‏گيري: تلفيق آموزش بهداشت با مداخلات و پيگيري‏هاي اجرايي توانست علاوه بر افزايش آگاهي و بهبود الگوهاي رفتاري افراد، موجب كاهش ميزان حيوان گزيدگي در سطح روستاها و به تبع آن كاهش خطر ابتلا به هاري گردد. استمرار اين قبيل برنامه‏ها پيشنهاد مي‏گردد.

Background & Objectives: Millions of people around the world are at the risk of Rabies due to animal bites annually. Rates of animal bites in Ardabil and Golestan provinces are higher than other parts of the country. This study aimed to determine the impact of health education methods combined with executive interventions on incidence of animal bites and awareness on rabies and preventive behaviors in selected villages of Ardabil city. Methods: In this quasi-experimental study, 500 participants from selected villages were trained using direct and indirect education methods. Executive interventions were applied by Ardebil district health center in2010. Data were collected using a researcher made questionnaire prior and 2-4 months after training program. Animal bites statistics were taken from Ardabil district health center. Data were analyzed by SPSS software. Results: 70 percent of participants were male and 30% were female. Health education significantly increased knowledge on nature of the rabies and preventive behaviors among target group (p < 0.05). Number of animal bites occurring in 2010-2011 was lower than the average number recorded for the years 2006-2009. Conclusion: Integrating health education with executive control interventions may raise subjectsʹ awareness and behavioral pattern and decrease incidence of animal bites and consequently the risk of Rabies in selected area.