عوامل پيش بين رواني اجتماعي مصرف مواد مخدر در نوجوانان (انطباق نظريه‌ي "گروه دوستان" مصرف مواد با نوجوانان ايراني)

Psychosocial Predicting Factors of Drug Use among Adolescents: Applicability of "Peer Cluster Theory" among Iranian Adolescents

زمينه و هدف: هدف پژوهش حاضر، ارزيابي متغير‌هاي پيش‌بين رواني اجتماعي موثر در مصرف مواد در دوره نوجواني است. به‌همين منظور با بهره‌گيري از «نظريه‌ي گروه دوستان» دكتر اوتينگ، روابط ساختاري ميان متغير‌هاي خانواده، مدرسه، گروه همسالان و مذهب و تاثيرات مستقيم و غير مستقيم هر يك از آن‌ها بر مصرف مواد مورد بررسي قرار گرفته است. روش بررسي: در پژوهش حاضر با داده‌هاي به‌دست آمده از 746 دانش‌آموز كلاس سوم دبيرستان (19 مدرسه در نه منطقه‌ي شهر تهران)، ابتدا با استفاده از روش آماري تحليل عاملي تاييدي روايي مقياس‌هاي تهيه شده سنجيده شدند، سپس با تحليل روابط ساختاري متغير‌هاي رواني اجتماعي نظريه گروه دوستان با استفاده از نرم‌افزار آماري ليزرل 53/8، قابليت تعميم اين نظريه در ميان نوجوانان ايراني و تبيين مصرف مواد در آن‌ها از طريق بررسي ميزان انطباق مدل مشاهده شده مورد ارزيابي قرار گرفت. يافته‌ها: يافته‌هاي به‌دست آمده نشان دهنده‌ي روايي مقياس‌هاي مورد استفاده در سنجش متغير‌هاي مكنون در مدل مورد بررسي مي‌باشند. با توجه به معيار‌هاي برازش مدل، نظريه‌ي گروه دوستان با اعمال برخي تعديلات در روابط ميان متغيرهاي مكنون درونزا، تعميم پذيري مطلوبي را در ميان نوجوانان ايراني دارد. نتيجه‌گيري: خانواده مي‌تواند به‌عنوان بنيادي‌ترين عنصر تاثير گذار در پيشگيري از مصرف مواد در نوجوانان در نظر گرفته شود. بديهي است، هر اندازه خانواده از توانمندي كمتري برخوردار باشد، به اين معنا كه به اعضاي خانواده به‌ويژه نوجوان كمتر توجه شود و تعارض و كشمكش والدين با يكديگر بيشتر باشد، احتمال مصرف مواد در فرزند نوجوان بيشتر خواهد شد. واژگان كليدي: مصرف مواد، نوجواني، معادلات ساختاري، نظريه گروه دوستان

Background and Objective: The aim of this study was to evaluate psychosocial predictors of substance use during adolescence among the Iranian youth. Based on the “peer cluster theory” (Oetting and Beauvais 1986a, 1986b), structural connections between family, school, peer cluster, and religion, as well as their direct and indirect effects on drug use were studied. Materials and Methods: In this study, we collected data on 746 school students from 19 different schools in 9 educational districts of Tehran. Using confirmatory factor analysis, the validity of scales were evaluated, followed with structural equation modeling analysis using LISREL (8.53 package), generalizability of “Peer cluster theory” evaluated the findings. Results: The results showed that our scales were reliable in measuring latent variables in the model. Based on fitness indices, Peer cluster theories with some modification in endogenous variables have good generalizability among the Iranian adolescents. Conclusion: We can consider the "Family" as a fundamental factor in prevention of drug use in adolescents. As long as the family has less power, e.g. paying less attention to their adolescent or the presence of conflicts between parents, the possibility of drug use in adolescent will increase. Keywords: Drug use, Adolescence, Structural equations, Peer cluster theory