تاثير روش‌هاي آموزشي بر آگاهي و عملكرد تغذيه‌اي دانش آموزان ابتدايي درباره‌ي مصرف تنقلات

The Effect of Educational Methods on Nutritional Knowledge and Practice of Elementary Students about Snacks

زمينه و هدف: مصرف تنقلات كم ارزش به دليل دارا بودن مقدار زيادي نمك، چربي و شكر زمينه ساز بروز بيماري‌هاي مزمن (قلبي– عروقي، چاقي، فشارخون) در دوران بزرگسالي است. اين مطالعه با هدف بررسي تاثير روش‌هاي آموزش بهداشت برآگاهي و عملكرد دانش‌آموزان در خصوص تغذيه در زمينه‌ي مصرف تنقلات طراحي و اجرا گرديد. روش بررسي: اين مطالعه به روش نيمه تجربي قبل و بعد بر روي 618 دانش آموزان پايه پنجم ابتدايي شهرسنندج در سال تحصيلي 1391-1390 انجام گرديد. 246 دانش‌آموز در گروه نمايش فيلم و 204 دانش‌آموز در گروه سخنراني و 168 دانش آموز در گروه شاهد قرار گرفتند. در گروه نمايش فيلم، فيلمي براي دانش‌آموزان به‌مدت 45 دقيقه پخش ‌شد. در گروه سخنراني نيز از متني كه براساس موضوعات مطرح شده در فيلم‌ها به‌منظور يكساني در مطالب، تهيه و به‌مدت 45 دقيقه توسط كارشناس آموزش بهداشت به‌صورت سخنراني ارايه مي‌گرديد، استفاده شد. در دانش‌آموزان گروه شاهد هيچ‌گونه آموزشي ارايه نشد. براي سنجش آگاهي و عملكرد تغذيه‌اي دانش‌آموزان از پرسشنامه اي كه شامل مشخصات دموگرافيك، سوالات آگاهي و سوالات عملكرد بر اساس مقياس ليكرت بود استفاده شد. يافته‌ها: نمونه‌ي مورد مطالعه از نظر سني بين سنين 10 تا 12 سال با ميانگين 07/11سال و انحراف معيار 58/0 بودند. 46 درصد جمعيت مورد مطالعه دختر و 54 درصد پسر بودند. نتايج اين بررسي نشان داد كه تفاوت سطح آگاهي و عملكرد در خصوص مصرف تنقلات در سه گروه مورد مطالعه بعد از اجراي آموزش تفاوت معني‌دار است (P < 0/0001)، همچنين سطح آگاهي و عملكرد در گروه فيلم و در گروه سخنراني قبل و بعد از مداخله تفاوت دارد (P < 0/0001) اما تفاوت آگاهي و عملكرد در گروه كنترل قبل و بعد از آموزش معني‌دار نيست. نتيجه‌گيري: نتايج اين تحقيق حاكي از تاثير مثبت آموزش غيرمستقيم (نمايش فيلم) و مستقيم (سخنراني) بر روي عملكرد و آگاهي دانش آموزان در مصرف تنقلات سالم است و با توجه به ساختار مدرسه متناسب با مخاطب روش آموزشي مناسب را مي‌توان انتخاب نمود. واژگان كليدي: آموزش، آگاهي و عملكرد، مصرف تنقلات، دانش آموزان

Background and Objective: low-value junk food consumption due to the large amount of salt, fat and sugar, prepare chronic diseases (heart diseases - cardiovascular, obesity, and hypertension) in adult age. This study has been designed to investigate the effect of health education methods on studentsʹ knowledge and practice of nutrition in junk food consumption. Materials and Methods: This quasi-experimental study was carried out on 618 (the fifth grade) elementary school students in regions 1 and 2 schools of Sanandaj in 1391-1390 academic year. 246 students were in the film show group, 204 students in lecture group and 168 students in control group. In film group, a film was showed 45 minutes for students. In lecture group, in order to follow similarity a text of the same content which showed in the film prepared and presented for 45-minutes by health expert. Students in the control group did not receive any training. Knowledge and practice of students was measured by questionnaires which included demographic questions, Knowledge questions and practice questions. Results: The sample age was 10 to 12 years with average 11.07 ± .58.46 percent of the population were female and 54 percent were male. The results showed that Knowledge and practice on junk food consumption in three groups after training had a significant difference (P = 0.0001), also in lecture and show film groups before and after intervention there was a significant difference (p = 0.0001). The Knowledge and practice of the control group was not significant before and after training. Conclusion: The results showed the positive effect of indirect educational methods (showing film) on practice on junk food consumption and also revealed that the impact of showing film is greater than the lecture. Keywords: Education - knowledge and practice - Junk food - Students