بررسي اثر كودهاي زيستي و نيتروژني بر عملكرد و برخي از صفات مورفولوژيكي دو رقم جو بهاره در شرايط ديم

Study the Effects of Biological and Nitrogen Fertilizers on Yield and Some Morphological Traits of two Spring Barley (Hodeum vulgare L.) Varieties Under Rainfed Conditions

چكيده به منظور بررسي اثر كودهاي زيستي و نيتروژني بر عملكرد و صفات مورفولوژيكي جو بهاري در شرايط ديم، آزمايشي در سال 1389 در مزرعه تحقيقاتي دانشكده ي كشاورزي دانشگاه تبريز بصورت فاكتوريل در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي با سه تكرار انجام گرفت. فاكتور اول دو رقم بومي الوار و سهند جو ديم و فاكتور دوم سطوح كودي شاهد، فسفاته بارور2، نيتراژين، 60 كيلوگرم اوره(100 درصد كودشيميايي توصيه اي)، نيتراژين + فسفاته بارور2، 30 كيلوگرم اوره(نصف كو شيميايي توصيه اي) + فسفاته بارور2 و نيتراژين + فسفاته بارور2 + 20 كيلوگرم اوره(3/1 مقدار توصيه اي) بود. ميانگين ارتفاع بوته در رقم سهند 23 درصد بيشتر از رقم بومي بود. بيشترين ارتفاع بوته در رقم سهند با مصرف 50% اوره+ فسفاته بارور 2 و 100% اوره و كمترين ارتفاع بوته در رقم بومي الوار به همراه شاهد و مصرف فسفاته بارور 2 به دست آمد. با مصرف فسفاته بارور 2 به همراه نصف دز توصيه شده اوره، طول سنبله نسبت به ديگر تيمارها برتري يافت. در حالت كاربرد اين تيمار كودي طول سنبله نسبت به شاهد 11 درصد بيشتر بود. اثر كود بر عملكرد كاه و عملكرد بيولوژيكي و اثر كود و رقم بر عملكرد دانه معني دار بود، ميانگين عملكرد دانه در رقم سهند 18 درصد بيشتر از رقم بومي بود. بيشترين عملكرد دانه در تيمار كودي مصرف 60 كيلوگرم اوره بدست آمد. بيشترين عملكرد كاه با مصرف 60 كيلوگرم اوره و كمترين آن در شاهد بدست آمد. با مصرف اوره عملكرد بيولوژيكي از 2/3 تن در شاهد به 2/5 تن در هكتار رسيد. اثر رقم بر شاخص برداشت نيز معني دار بود. بيشترين شاخص برداشت در رقم سهند به دست آمد. در حالت كلي، هرچند كاربرد كود شيميايي نيتروژني در مقدار توصيه شده مي تواند بر عملكرد و برخي صفات مرفولوژيك جو اثر مثبت و معني داري داشته باشد ولي چنانچه كودهاي زيستي به صورت مخلوط با مقادير كم كودهاي شيميايي مصرف شوند در دراز مدت مي توانند اثرات مثبت و مناسبي در عملكرد جو و سلامتي انسان داشته باشند.

Abstract In order to study the effects of biological and nitrogen fertilizers on yield and some morphological traits of spring barley (Hordeum vulgare L.) under dry land conditions, a field study was conducted during 2010 at Agricultural Research Station in University of Tabriz. The experiment was carried out as a factorial on the basis of randomized complete block design with three replications. The first factor was comprised Alvar (native cultivar) and Sahand cultivars and the second factor was fertilizer levels containing control, Barvar 2 phosphate biofertilizer, Nitragin, 60 kg urea/ha (recommended total), Nitragin + Barvar 2 phosphate biofertilizer, 30 kg urea/ha (recommended 1/2 of total) + Barvar 2 phosphate biofertilizer and, Nitragin + Barvar 2 phosphate biofertilizer + 20 kg urea/ha (recommended 1/3 of total). Sahand cultivar had more height than hat native cultivar (23 %). The highest plant height was observed in the Sahand cultivar with 50% Urea + Barvar 2 phosphate biofertilizer and Sahand cultivar + 100% Urea fertilizer treatments applied and the lowest plant height was obtained from the native cultivar with control and Barvar 2 phosphate biofertilizer combination treatments. The treatment of Barvar 2 phosphate biofertilizer + 50% Urea significantly increased spike height, whereas other treatments combination did not have significant effect. This treatment had 11% spike height more than that of control. Effects of fertilizer and cultivar were significance on grain yield. But, only, fertilizer had significant effect on straw and biological yield. The average of grain yield in the Sahand cultivar was 18% higher than that of Alvar native cultivar. The highest grain yield was achieved in 60 kg urea/ha fertilizer. Amoung fertilizer levels, 60 kg urea/ha application and control were produced maximum and minimum straw yield, respectively. The biological yield was increased from 3/2 t/ha (control) to 5/2 t/ha with 60 kg urea/ha application. Cultivar effects on harvest index were significant, as Sahand cultivar had higher harvest index than that Alvar.Generally, it was concluded that whereas 60kg urea/ha application could be resulted in the positive and significant effect on yield and some morphological traits, but, integrated usage of reduced amounts of chemical fertilizers such as urea with biofeetilizers, can be have positive and suitable effects on barley yield and human healthy.