اثر كشت مخلوط و كود دامي بر رشد، عملكرد و غلظت پروتيين ذرت، لوبيا و گاودانه

Effect of Intercropping and Farmyard Manure on the Growth, Yield and Protein Concentration of Corn, Bean and Bitter Vetch

چكيده براي بررسي اثر كشت مخلوط و كود دامي بر ويژگي هاي رشد، عملكرد و غلظت پروتيين خام ذرت رقم سينگل كراس 704 (Zea mays L.)، گاودانه (Vicia ervilia L.) و لوبيا چيتي رقم تلاش (Vicia faba L.)، آزمايشي در سال زراعي 1389 به صورت فاكتوريل و در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در ايستگاه تحقيقاتي خلعت پوشان دانشكده كشاورزي دانشگاه تبريز در شرايط مزرعه اي انجام شد. فاكتورها شامل نوع كشت در سطوح تك كشتي لوبيا چيتي، تك كشتي گاودانه، تك كشتي ذرت، كشت مخلوط ذرت با لوبيا چيتي و كشت مخلوط ذرت با گاودانه و كود دامي در سطوح 0، 30 و 60 تن در هكتار بودند. نتايج نشان داد كه كاربرد كود دامي وزن خشك علوفه، غلظت پروتيين خام و ارتفاع ذرت را افزايش داد ولي تاثيري بر تعداد برگ در بوته ذرت نداشت. كشت مخلوط ذرت با لوبيا و گاودانه سبب كاهش ارتفاع و عملكرد علوفه خشك ذرت در مقايسه با تك كشتي آن شد. كشت مخلوط ذرت با لوبيا و گاودانه باعث افزايش غلظت پروتيين خام ذرت گرديد. كشت مخلوط ذرت با لوبيا عملكرد بيولوژيكي و دانه لوبيا را كاهش داد ولي بر تعداد دانه در نيام و وزن صد دانه لوبيا تاثيري نداشت. كشت مخلوط ذرت و لوبيا، پروتيين خام دانه لوبيا را افزايش داد. كاربرد كود دامي عملكرد بيولوژيكي، عملكرد دانه، تعداد دانه در نيام، وزن صد دانه و پروتيين خام دانه لوبيا را افزايش داد. كشت مخلوط ذرت با گاودانه عملكرد بيولوژيكي، عملكرد دانه، تعداد ساقه فرعي و تعداد دانه در بوته گاودانه را كاهش داد. كاربرد كود دامي و كشت مخلوط ذرت و گاودانه شاخص برداشت، تعداد نيام در بوته، وزن هزار دانه و غلظت پروتيين خام در شاخساره و دانه گاودانه را افزايش داد. نسبت برابري زمين در تيمارهاي كشت مخلوط بيشتر از يك بود كه نشانگر سودمندي نسبي كشت مخلوط نسبت به تك كشتي بود. به طور كلي، براي افزايش كميت و كيفيت علوفه، كشت مخلوط ذرت با لوبيا و كاربرد 60 تن كود دامي در هكتار در منطقه مورد مطالعه و شرايط مشابه مي تواند توصيه شود.

Abstract In order to study the effect of intercropping and farmyard manure (FYM) on the growth characteristics, yield and crude protein concentrations of corn (Zea mays L.), bean (Vicia faba L.) and bitter vetch (Vicia ervilia L.), a factorial experiment was carried out on the basis of randomized complete blocks design with three replications at the Khalatpooshan Research Station, Faculty of Agriculture, University of Tabriz, during the 2010 growing season on field conditions. The factors were types of intercropping systems at levels of sole bean, bean+corn, sole bitter vetch, bitter vetch+corn, sole corn, and FYM at levels of 0, 30 and 60 tons per hectare. Application of FYM increased forage dry weight, crude protein concentration and stem height of corn, but had no effect on leaf number per plant. Intercropping of corn with bean and bitter vetch decreased stem height and forage dry weight of corn compared to the sole cropped corn. Intercropping of corn with bean and bitter vetch increased crude protein concentration of corn. The biological and grain yield of bean decreased by intercropping of corn with bean, but had no effect on number of seeds per pod and 100 grains weight. Intercropping of corn with bean increased crude protein concentration of bean seeds. Application of FYM increased biological and grain yield, number of seeds per pod, 100 grains weight and crude protein concentration of bean seeds. Intercropping of corn with bitter vetch decreased biological and grain yield, number of axillary shoot and number of seeds per plant of bitter vetch. FYM application and intercropping of corn with bitter vetch increased harvest index, number of pods per plant, 1000 grains weight and crude protein concentrations of bitter vetch shoot and seed. Land equivalent ratio (LER) was more than 1 in all intercropping systems, indicating the high relative efficiency of intercropping over the sole cropping. In general, the intercropping of corn with bean and application of FYM at the rate of 60 tons per hectare can be recommended for improving forage quantity and quality in the study area and similar conditions.