بررسي خصوصيات بيولوژيكي و فيلوژنتيكي ويروس موزاييك كلم‌گل (Cauliflower mosaic virus) از گياه كلزا در ايران*

BIOLOGICAL AND PHYLOGENETIC STUDY OF Cauliflower mosaic virus ON CANOLA IN IRAN

ويروس موزاييك كلم‌گل (CaMV) يكي از ويروس‌هاي مهم آلوده‌كننده و خسارت زا در گياهان تيره Brassicaceae از جمله كلزا (Brassica napus L.) است. جهت رديابي CaMV در گياه كلزا، در مجموع 684 عدد از نمونه‌هاي برگي داراي علايم ويروسي از مزارع كلزاي استان‌هاي تهران، قزوين، چهارمحال و بختياري، مازندران، اردبيل، آذربايجان غربي و فارس جمع‌آوري شد. نمونه‌ها با روش سرولوژيك DAS-ELISA با آنتي سرم چند همسانهاي اختصاصي براي وجود CaMV مورد ارزيابي قرار گرفتند. سپس جدايه‌هاي CaMV كه توسط آزمون الايزا وجودشان تاييد شده بود به نمايندگي از 7 استان، براي مطالعه بيشتر انتخاب شدند. براي بررسي تنوع بيولوژيكي، از علايم مشخصه و متمايز كننده اين ويروس روي دو ميزبان شلغم، كلم قمري و تاتوره استفاده شد. همه جدايه‌ها در شلغم لكه‌هاي موضعي ايجاد كردند لكن اندازه و زمان ظهور در برخي جدايه‌ها متفاوت بود. در كلم‌قمري و تاتوره هيچ علايمي ديده نشد. تكثير ژن مربوط به پروتيين رپليكاز در چارچوب خوانش شماره 5 از ژنوم ويروس، در آزمون PCR با استفاده از جفت آغازگرهاي اختصاصي با تشكيل باند 840 جفت بازي نتايج مثبت آزمون الايزا را تاييد كرد. مطالعات فيلوژنتيكي و ترسيم درخت تبارزايي نشان داد 8 جدايه مذكور به همراه دو جدايه از كشور چين (Xinjiang, AF140604) و مجارستان (Cabb-D/H, M10376)، در يك شاخه و بقيه جدايه‌هاي موجود در بانك جهاني ژن در شاخه جداگانه قرار مي‌گيرند.

Cauliflower mosaic virus (CaMV) causes yield losses in plants of Brassicaceae family including canola (Brassica napus) . In order to detect CaMV in canola, a total of 684 leaf samples showing various virus-like symptoms were collected in several provinces of Iran including Tehran, Ghazvin, Chaharmahal-Bakhtiari, Mazandaran, Ardabil, West Azarbayejan and Fars provinces. Using a polyclonal antiserum and DAS-ELISA method, samples were tested for the presence of CaMV. ELISA positive isolates from 7 provinces, were used for further studies. Biological diversity of CaMV isolates was evaluated by their ability to infect turnip, kohlrabi and datura. All isolates under study infected turnip, producing local lesions of different sizes and timing, whereas, no symptom was obsereved on kohlrabi and datura. Specific primers amplified an 840 bp fragment of ORF V. Phylogenetic analysis grouped all Iranian isolates and two GenBank isolates (Cabb-D/H, M10376, Xinjiang, AF140604) in one cluster, while all other CaMV isolates from GenBank formed a separate cluster.