بررسي ميزان عنصر سرب در بافت هاي ماهي كپور پرورشي (Cyprinus carpio)، رسوب و آب برخي استخرهاي پرورش ماهيان گرم آبي استان خوزستان

Investigation on lead Concentration on Common carp (Cyprinus carpio) tissues, sediment and Water of some warm water fish farms of Khouzestan province

در اين پژوهش، غلظت فلز سرب (Pb) در بافت هاي عضله، كبد و آبشش ماهي كپور پرورشي (Cyprinus carpio)، رسوب و آب استخرهاي پرورشي در مسير رودخانه كارون در سه منطقه، شمال (شوشتر)، مركز (اهواز) و جنوب (خرمشهر) در استان خوزستان در پاييز سال 1389 مطالعه شد. در هر منطقه، سه استخر انتخاب و در هر استخر 5 ماهي و جمعاً 45 نمونه در اندازه بازاري صيد و اندازه گيري شد. همچنين، در همان زمان تعداد سه نمونه جفتي رسوب وآب از هر منطقه برداشت گرديد. ابتدا ويژگي هاي زيست سنجي ماهي تعيين و ميزان غلظت سرب، در بافت هاي عضله، كبد و آبشش (با استفاده از روش سوزاندن تر)، رسوب و آب با استفاده از دستگاه ICP مدل ULTIMA2C ساخت شركت HORIBA JOBIN YVON كشور فرانسه اندازه گيري شد. نتايج نشان داد، بين ويژگي هاي زيست سنجي در اين مناطق تفاوت آماري معني داري وجود نداشت. بيشترين غلظت سرب در بافت خوراكي (عضله) در منطقه اهواز به ميزان 03/3 ميلي گرم در كيلوگرم ماده خشك و كمترين آن در منطقه خرمشهر به ميزان 13/1 ميلي گرم در كيلوگرم ماده خشك تعيين شد. ميانگين مقادير غلظت سرب در هر اندام در مناطق مختلف تعييين و غلظت هاي 01/2، 9/1، 73/1 ميلي گرم بر كيلوگرم وزن خشك به ترتيب در عضله > كبد > آبشش به دست آمد. بر اين اساس، ميزان تجمع سرب در بافت خوراكي (عضله) در مناطق مورد مطالعه از مقدار استاندارد Codex Alimentarius Commission (2002) (2/0 ميلي گرم بر كيلوگرم وزن خشك) بالاتر بود. نتايج نشان داد ميانگين غلظت سرب در رسوب (03/13 ميلي گرم در كيلوگرم) و آب (74/5 ميكروگرم بر ليتر) در مناطق مورد مطالعه از لحاظ آماري تفاوت معني داري نداشت (05/0p?). همچنين، نتايج نشان داد آلودگي سرب در رسوب از مناطق شمالي به سمت جنوب استان افزايش داشت. به اين ترتيب كمترين غلظت آن در رسوب در منطقه شوشتر به ميزان 98/11 ميلي گرم در كيلوگرم و بيشترين غلظت در رسوب در منطقه خرمشهر به ميزان 71/13 ميلي گرم در كيلوگرم به دست آمد.

In this study, lead concentrations (Pb) was analyzed in the muscle, liver and gills of carp (Cyprinus carpio), sediment and water ponds in three sites of the Karun river directions included: north (Shushtar), center (Ahwaz) and south (Khorramshahr) in autumn 2010. In each site, three farms were selected and five fishes in the marketing size for each farm (totally 45 fishes), were caught and measured. Also, three couple samples (sediment and water) were taken from each site. Some bioassay characteristics were determined. Also, the Pb concentrations of muscle, liver and gill (wetting ash method), sediment and water were measured by using ICP (ULTIMA C- HORIBA JOBIN YVON model France Made). The results showed that there was no significant for bioassay characteristics of common carp on different sites. The highest and lowest Pb concentrations were 3.03 (Ahvaz region) and 1.13 (Khorramshahr region) mg Pb .kg-1 dry weight on muscles respectively. The mean Pb concentrations of different tissues were obtained 2.01, 1.9 and 1.73 (mg .kg-1 dry weight) in muscles > liver > gill respectively. The results revealed that Pb bioaccumulation on edible tissue (muscle) more than Codex Alimentarius Commission level 0.2 mg kg-1 dry weight) (2002) on study sites. The mean of Pb concentration of sediment (13.03 mg kg-1) and water (5.76 ?g l-1) were no significance difference on different regions (p?0.05). The results showed that an increased load of sediment contamination in the northern to southern of the study area. However, the lowest and the highest of Pb sediment concentrations were obtained 11.98 and 13.71 (mg kg-1) on Shushtar and Khoramshar sites respectively.