تبيين مهمترين عوامل موثر بر رتبه افشاي‌ اطلاعات شركت‌هاي پذيرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران با رويكرد داده‌كاوي

A Data Mining Approach for Determining the Most Affecting Factors on Information Disclosure in Tehran Stock Exchange (TSE)

يكي از عوامل تاثيرگذار بر سرمايه‌گذاري در بورس اوراق بهادار، افشاي به موقع و قابل اتكاي اطلاعات شركت‌ها‌ست. معيارهاي متعددي بر ميزان شفافيت و افشاي اطلاعات شركت‌ها تاثيرگذارند، اما شناخت و درصد تاثير اين عوامل بر ميزان افشا، كار پيچيده‌اي است و از محدوده‌ زماني و هزينه سرمايه‌گذار خارج است. سازمان بورس و اوراق بهادار با توجه به معيارهاي مندرج در دستورالعمل افشاي اطلاعات شركت‌ها و دقت اطلاعات ارايه‌شده، رتبه افشاي اطلاعاتي شركت‌ها را در دوره‌هاي سه‌ماهه به بازار اعلام مي‌كند تا با اين روش به سرمايه‌گذاري آگاهانه‌ كمك كرده باشد. در اين پژوهش، اهم مقالاتي كه عوامل موثر بر افشاي اطلاعات در بورس اوراق بهادار را در سطح ملي و بين المللي بررسي كرده‌اند، مورد مطالعه قرار گرفت و نوزده عامل با توجه به شرايط حاكم بر بازار سرمايه ايران انتخاب شد. سپس با جمع‌آوري اطلاعات شركت‌هاي بورس اوراق بهادار تهران در سال‌هاي مالي 85 ، 86 و 87 و استفاده از رويكرد داده‌كاوي و به‌طور اخص الگوريتم درخت ‌تصميم، عواملي كه بيشترين تكرار را در مجموعه قوانين توليدشده به خود اختصاص داده بودند، استخراج و با مرتب‌سازي اين قوانين بر اساس تعداد پيش‌شرط‌ها، درجه اطمينان و پشتيباني هر قانون، عواملي را به عنوان شاخص‌ترين معيارهاي مورد توجه سرمايه‌گذاران در ميزان شفافيت اطلاعاتي شركت‌ها ارايه شده است. شايان ذكر است قوانين حاصل به‌عنوان يك سيستم خبره تصميم‌گيري قابل استناد است.

Disclosure quality is very important to listed companies and capital market. There has been considerable research in respect of voluntary disclosure by companies and factors that may explain such disclosure. The information disclosure status of listed companies is hard to be evaluated by investors. For more informed decision, Tehran Stock Exchange (TSE) announces the ranking of companies due to their information disclosure every year. But understanding the most important factors affecting the companiesʹ information disclosure is impossible. The aim of this research is to explore the hidden knowledge of information disclosure status among the listed companies in TSE. For this reason, the most important national and international papers have been survived and factors influencing disclosure were collected. With applying of data mining approach, particularly the “C5.0 decision tree algorithm”, the most important factors are extracted and the rules are sorted by ACS (Antecedent size-Confidence-Support) method. It is worth noting that the resulting rule set is attributable as an expert system.