تنوع ژنتيكي توده‌هاي بومي خيار ايران

Genetic Diversity of Iranian Native Cucumber Populations

اين بررسي به منظور مطالعه تنوع ژنتيكي در هشت توده بومي خيار ايران شامل رودبار، گرگان، كاشان، يزد، تفت، سنندج، اصفهان و بيرجند همراه با هيبريد سوپردامينوس به عنوان شاهد (رقم مرسوم منطقه) در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار طي دو سال زراعي (1386 و 1387) و در دو منطقه ورامين و اصفهان انجام شد. در اين مطالعه توده‌ها از نظر صفات عملكرد تك بوته، تعداد گل‌هاي بارده (هرمافروديت و ماده)، نسبت گل‌هاي بارده به نر در آغاز مرحله ميوه دهي، تعداد ميوه در تك بوته در هر چين، وزن ميوه در هر بوته در هر چين، عملكرد مجموع سه چين اول نسبت به عملكرد كل چين‌ها، تعداد روز تا برداشت اولين چين، تعداد روز تا آغاز مرحله گلدهي، متوسط طول ميوه در هر توده در هر چين و تعداد شاخه‌هاي‌ فرعي مورد بررسي قرار گرفتند. نتايج حاصل حاكي از وجود تفاوت ژنتيكي زياد بين رقم شاهد و توده‌هاي داخلي بود. براساس نمودار درختي حاصل از تجزيه خوشه‌اي، توده‌ها در سه گروه طبقه‌بندي شدند. با توجه به محل افتراق خوشه‌ها در بالاترين سطح تفاوت، رقم شاهد (سوپردامينوس) داراي بيشترين تفاوت با ساير توده‌ها بود كه اين موضوع حاكي از تفاوت ژنتيكي اين رقم با توده‌هاي داخلي است. پس از آن به ترتيب توده‌هاي خيار يزد و تفت داراي بيشترين ميزان تفاوت با ساير توده‌ها بودند. حداكثر مشابهت از نظر صفات مورد مطالعه، بين توده‌هاي اصفهان و كاشان و همچنين بين توده‌هاي گرگان، رودبار و سنندج مشاهده شد. علاوه براين،‌ توده‌هاي خيار اصفهان و كاشان با توده‌ خيار بيرجند و هر سه آن‌ها با توده‌هاي گرگان، رودبار و سنندج تا حدودي شباهت داشتند.

This study was conducted to evaluate genetic diversity in eight native populations of Iranian cucumber including Birjand, Roudbar, Gorgan, Kashan, Yazd, Taft, Sanandaj, and Isfahan in comparison with Super Daminus hybrid as control in a randomized complete block design with three replications for two years (2007 and 2008) in two regions (Varamin and Isfahan). Studied traits were days to flowering, number of fertile flowers, the ratio of female/ male flowers, number of branches, days to first harvest, average number of fruits per plant, weight of fruits per plant, average fruits length per population, the ratio of three first harvest / total yield and average yield per plant. The results indicated the existence of high genetic differences between local populations and Super Daminus hybrid. Based on cluster analysis, populations were classified in three groups. According to clusters segregation in the highest difference level, Super Daminus had the highest difference with other populations showing that this hybrid has a genetic different from other populations. After control cultivar, Yazd and Taft populations had the most differences with other populations, respectively. Maximum similarity was observed between Isfahan and Kashan populations and amang Gorgan, Roudbar and Sanandaj populations as well. Furthermore, Isfahan and Kashan populations were similar to Birjand population and three of them were somewhat similar to Gorgan, Roudbar and Sanandaj populations.