دين و مدرنيته از نگاه آنتوني گيدنز

Religion and Modernity from the Viewpoint of Anthony Giddens

كليد فهم انديشه هاي ديني گيدنز در نظريه «مدرنيته متاخر» و انتقاد او از سنت جامعه شناسي كلاسيك است. از ديد گيدنز، مدرنيته داراي دو مرحله اوليه و متاخر است و در هر يك از اين دو مرحله، تعامل دين و مدرنيته يكسان نبوده است. درك و تفسير نادرست از ماهيت مدرنيته در مرحله نخست آن، باعث شكل‌گيري اين انديشه شد كه نفوذ و جايگاه اجتماعي دين در جامعه مدرن، كاهش يافته است و سرانجام ناپديد خواهد شد. اما در مرحله دوم مدرنيته، نوعي احياي گرايش هاي ديني و معنوي پديد آمده است كه ريشه در ويژگي‌هاي خاص اين مرحله دارد. وي، با بررسي پيامدهاي مدرنيته و نقد انديشه‌هاي جامعه‌شناسان اوليه (كارل ماركس، اميل دوركيم و ماكس وبر) چنين نتيجه مي گيرد كه دين در آستانه نابودي نيست، اما احياي گرايش‌هاي ديني مدرنيته متاخر به معناي بازگشت به دينداري سنتي هم نيست؛ دين مي تواند با مدرنيته هم زيستي داشته باشد، مشروط بر آن كه تن به گفتگو و باز انديشي بسپارد.

The theory of “late modernity” is the key to understand Giddens’ thought on religion and his critique of early sociologists. According to Giddens, religion has had two different phases in early and late modernity. The misunderstanding of the nature of the early modernity led to some wrong predictions about the future of religion as some sociologists claimed that religion would eventually disappear. However in late modernity, given its specific characteristics, appeal for religion and spirituality has increased. By surveying the outcomes of the modernity and criticizing the views of early sociologists (such as Marx, Durkheim and Weber) Giddens asserts that religion is not going to be abolish. Nevertheless, religious revival of late modernity does not indicate that religion will return to its traditional condition. A compromise between modernity and religion could be possible, provided that religion undergoes ongoing reflexivity and dialogue.