انقلاب اسلامي و بازخواني رهيافت‌هاي اخلاق و سياست در ايران معاصر

Islamic revolution and Re-reading the Approaches of Ethics and Politics in Contemporary Iran

نظر به اينكه احكام، عقايد و اخلاقيات از اركان دين اسلام بوده، در اين نوشتار به وضعيت تيوريك رهيافت‌هاي اخلاقي در عرصه سياست با توجه به ارزش‌هاي انقلاب اسلامي پرداخته شده است. يافته‌هاي پژوهش، حكايت از فقر تيوريك در عرصه مطالعات اخلاق و سياست در ايران معاصر است. از يك سو، متفكراني چون علامه طباطبايي و رضا داوري اردكاني از رهيافت اخلاقي متناسب با ارزش‌هاي ديني دفاع كرده‌اند اما ديدگاه‌هاي آنها در سطح ايده و طرح مسيله باقي مانده است. از سوي ديگر، متفكراني چون ملكيان و سروش رهيافت‌هاي اخلاقي و سياسي خود را در چارچوب رهيافت‌هاي جهاني ارايه كرده‌اند كه از لحاظ ارزشي سكولار، و با ماهيت انقلاب اسلامي در تعارض بوده است. در واقع، ضعف نظريه‌پردازي جامع و مانع متناسب با ارزش‌هاي انقلاب اسلامي، از مهم‌ترين خلل‌هاي رهيافت‌هاي اخلاق و سياست در ايران معاصر است. اين نوشتار درصدد پاسخ دادن به اين سوال اصلي است: «رهيافت متفكران ايراني معاصر، به ارتباط اخلاق و سياست چگونه بوده است؟». نگارندگان در پاسخ به اين پرسش از روش توصيفي و تحليلي براي تنقيح ديدگاه متفكران ايراني بهره برده‌اند.

So far as rules, Ideas and morality are the pillars of Islam, this article examines the theoretical situation of ethical approaches in politics in contemporary Iran. Thinkers like Allameh Tabatabaei and Reza Davari Ardakani, from one side, have defended this ethical approach based on religious values, but their viewpoint remains in the level of idea and question making. Mostafa Malekian and Soroush, from the other, have offered ethical and political approaches based on universal approaches which are secular and there is no relation between them and Islamic Revolution nature. The main question in this article is: “What is the approach of Iranian thinkers toward ethics and politics?” to answer this question, this article uses descriptive and analytical method.