تعيين مقدار تجمع مس در گياهان مرتعي (كاهوي وحشي، درمنه و گون) و خاك در محدوده معدن و كارخانه ذوب مس خاتون آباد شهر بابك

Survey of Cu concentration in soil and some pasture plants (Lactuca serriola, Artemisia sieberi and Astragalus bisulcatus) around the Khatoon Abad melting Copper mine in Shahr Babak

اهداف مطالعه حاضر، تعيين مقدار تجميع مس در خاك و كاهوي وحشي (Lactuca serriola)، درمنه (Artemisia sieberi) و گون (Astragalus bisulcatus) در اطراف معدن ذوب مس خاتون آباد و مقايسه غلظت ها با استانداردهاي موجود بود. نمونه برداري از گياهان و خاك بستر هر گياه از فواصل 300، 600 و 1000 متري در جهت شمالي كارخانه (به دليل جهت وزش باد، تراكم بيشتر پوشش مرتعي و در دسترس بودن منطقه) در فروردين ماه 1389 انجام شد. نمونه هاي برداشت شده به آزمايشگاه منتقل شدند و پس از آماده سازي، توسط Hot plate digester هضم شدند و غلظت فلز مس نمونه ها توسط دستگاه جذب اتمي Konic مدل Wonm 300 اندازه گيري شد. غلظت فلز مس در خاك پاي گياه كاهوي وحشي، درمنه و گون به ترتيب 13/24 – 65/12، 19/20-75/10 و 17/22 – 67-12 ميكروگرم بر گرم به دست آمد. غلظت فلز مس دركاهوي وحشي، درمنه و گون نيز به ترتيب 59/17 - 33/5، 46/19 - 17/5 و 73/12 - 47/5 ميكروگرم بر گرم اندازه گيري شد. بيشترين و كمترين غلظت فلز مس در تمامي نمونه ها به ترتيب در فاصله 1000 متري و 300 متري معدن به دست آمد. افزايش غلظت فلز مس با افزايش فاصله از كارخانه مي تواند ناشي از جهت حركت باد، وزن كم ذرات حاوي مس، ارتفاع دودكش كارخانه و عدم جذب ذرات ريز بوسيله فيلتر دودكش معدن باشد. ميزان غلظت فلز مس خاك منطقه نسبت به استانداردهاي تعيين شده پايين تر بود، در حالي كه غلظت فلز مس از حد مجاز تعيين شده براي مصرف روزانه دام در مرتع بيشتر بود. بنابراين لازم است مقدار غبار حاوي مس دودكش كارخانه كاهش يابد.

The aims of this study were survey of Cu concentration in soil and some pasture plants including, Lactuca serriola, Artemisia sieberi and Astragalus bisulcatus around the Khatoon Abad melting and compared the Cu concentration in samples with available standards. Samples of soil and plants were collected from 300, 600 and 1000m distances from melting area in April 2010. Samples were transferred to the laboratory, prepared and then digested with hot plate digester. Cu concentration was measured in samples with Konic Wonm 300 atomic absorption spectrophotometer. The Cu concentration in soil of near the Lactuca serriola, Artemisia sieber and Astragalus bisulcatus was 12.65-24.13, 10.75-20.19 and 12.67-22.17 µg/gdw respectively. The Cu concentration in Lactuca serriola, Artemisia sieber and Astragalus bisulcatus was measured 5.33-17.59, 5.17-19.46 and 5.47-12.73 µg/gdw respectively. In all samples, highest concentration of Cu was measured in 1000m and lowest concentration of Cu was calculated in 300m distance from melting area. Similarly, the highest and lowest concentrations of Copper in all samples were obtained in 1000m and 300m distance from melting area respectively. High concentration of Cu with increasing the distance from melting area could be due to wind direction, weight of particles containing of Copper, height of chimney and not absorbed of some smallest particles with filter was embedded in the chimney. According to some available standards, The Cu concentration was high in plants, but Cu concentration was low in soil. Consequently, the particles containing of Copper must reduced from the chimney of melting Copper mine.