طرح "روش‌شناسي گفتگو" در پژوهش‌هاي فرهنگي

Dialogical Methodology in Cultural Researches

طرح "روش‌شناسي گفتگو" در پژوهش‌هاي فرهنگي منيژه مقصودي، جبار رحماني (تاريخ دريافت31/1/90، تاريخ پذيرش30/9/90 ) چكيده روش‌شناسي در تحقيقات انسان‌شناختي، همانند ساير رشته‌هاي علوم اجتماعي، بخش بسيار اساسي پژوهش به‌شمار مي‌آيد. با وجود ادعاهايي كه درباره عام بودن روش‌شناسي‌ها وجود دارد، در حوزه انسان‌شناختي مي‌بايست اين مسيله را پذيرفت كه روش‌شناسي‌هاي موجود برحسب نوع رابطه پژوهشگران فرهنگي با موضوع تحقيق و شرايط و زمينه‌هاي اين رابطه شكل گرفته‌اند. اين رابطه در زمينه‌اي از پيش‌فرض‌هاي روش‌شناختي آن علم و نوع رابطه سياسي كه ميان محقق و موضوع به طور ضمني و صريح وجود دارد شكل مي‌گيرند. اين موضوع را بيش از همه مي‌توان در تحقيق در زمينه مسايل بومي كه محقق هم جزيي از آن است ديد. اين نوع پژوهش‌ها خارج از عرف روش‌شناسي پژوهش‌هاي فرهنگي در انسان‌شناسي است كه محققي غريبه و غربي، در مورد مردمي بومي و غيرغربي به پژوهش مي‌پردازد. در اين مقاله بر مبناي كار ميداني انسان‌شناختي در حوزه مناسك ديني در ايران (حوزه‌اي كه خود محققان هم بدان تعلق داشته‌اند)، به طرح روش‌شناسي گفتگويي براي انسان‌شناسي بومي خواهيم پرداخت. براي اين هدف با نقد معرفت‌شناختي پارادايم روش‌شناسي انسان‌شناختي و كاستي‌هاي آن براي انسان‌شناسي بومي، و با توجه به اين بحث كه فرهنگ بيش از همه در حوزه ناخودآگاه ذهن مردم قرار دارد، روش‌شناسي گفتگوي معطوف به خودآگاهي مطرح شده است. بر مبناي اين روش‌شناسي، گفتگو مناسب‌ترين راهي است كه دانش ضمني‌اي كه محقق و موضوع در آن مشترك هستند، در قالب گفتار، به سطح خودآگاه و به موضوعي براي تاملات انسان‌شناختي و فرهنگي تبديل شود. واژگان كليدي: فرهنگ، روش‌شناسي، انسان‌شناسي، پژوهش فرهنگي، انسان‌شناسي بومي، محقق بومي، روش گفتگو.

Dialogical Methodology in Cultural Researches Manijeh Maqsudi, Jabbar Rahmani Methodology in anthropology, like in other social sciences, is a central part of any research. Despite universalism in methodology in social sciences, in anthropological fieldwork it should be noted that field methods are constructed by the relation between the researcher and the field context. This relationship is formed in the context of its methodological assumptions and the political relationship between researcher and subject. The problem of methodology is very important in the researches that researcher belongs to the field. Indigenous anthropology is not common in anthropological methodologies that western researcher does fieldwork in nonwestern contexts. This paper is based on our fieldwork concerning religious rituals in Iran (our community) and proposes the methodology of Dialogue for indigenous anthropology. For justifying this method, firstly we critically review the paradigm of anthropological methodology and its insufficiencies for indigenous anthropologists. The basis of these ideas is that culture is mainly situated in unconscious part the people`s minds, and that the best medium to reach this part is the language.This is how the methodology of dialogue has been formed. According to this method, dialogue can help us to understand the implicit cultural knowledge that is common for the native anthropologist as well as the natives. This knowledge by the process of dialogue can be transmitted to conscious part of the mind; it can then be analyzed as anthropological and cultural subject. Keywords: Culture, Anthropology, Methodology, Indigenous anthropology, Indigenous researcher, Methodology of dialogue.