مطالعه ي ژيوشيميايي سنگ هاي آتشفشاني ميزبان و كاني شناسي دگرساني آرژيليك در كانسار مس پورفيري سرچشمه: بر اساس داده هاي جديد

Geochemical study of volcanic host rocks and argillic alteration mineralogy in Sarcheshmeh porphyry copper deposit: based on new data

كانسار مس پورفيري سرچشمه بر روي نوار آتشفشاني ايران مركزي يعني كمربند آتشفشاني اروميه - دختر قرار دارد، اين كمربند مهم تريـن كمربند فلززايـي ايران است. سنگ هاي آتشفشاني درونگير اين كانسار به لحاظ پتروگرافي عمدتاً در محدوده ي سنگ هاي آندزيتي و بعضاً در محدوده ي سنگ هاي داسيتي قرار مي گيرند؛ به طوري كه مطالعات پترولوژي نيز اين نظر را تاٌييد مي كند. سري ماگمايــي سنگ هاي مذكور در محدوده ي كالكوآلكالن قرار مي گيرد و مقادير اكسيدهاي MgO و FeOt با افزايش SiO2 روند نزولي را نشان مي دهند؛ كه نشانه ي تبلور بخشي كاني كلينوپيروكسن در طي تبلور ماگما است. مقدار CaO نمونه ها نيز كم و بيش كاهش مي يابد كه مي تواند با تحول تركيب پلاژيوكلاز از كلسيك به سديك در حين تبلور بخشي ماگما مرتبط باشد. محدوده ي سنگ هاي آتشفشاني كانسار سرچشمه در محدوده ي كمان هاي ماگمايي ناشي از فرورانش يك پوسته اقيانوسي به زير يك پوسته قاره اي بوده است. بـراساس مطالعات پــراش اشعه ي ايكس (XRD) عمده كاني هاي موجود در دگرساني آرژيليك كانسـار سرچشمه عبارتند از: كايولينيت، مونت موريونيت، ايليت – ميكا (سرسيت)، كلريت، كوارتز و پيريت، كه پيريت تنها كاني سولفيدي موجود در اين زون بوده و اين زون فاقد كانه زايي مي باشد. در نتيجه اين مطالعات تغييرات كاني هاي رسي در رخنمون موجود در محدوده ي غربي كانسار از داخل به سمت حاشيه ثابت است؛ اما در رخنمون موجود در محدوده شمالي كاني هاي رسي از داخل به سمت حاشيه و خارج كانسار داراي تغييراتي مي باشند؛ به طوري كه در نمونه هاي داخلي و نزديك به توده نفوذي كايولينيت غالب بوده و به سمت حاشيه و قسمت هاي خارجــي زون دگرساني آرژيليك كانسار، مونت موريونيت افزايش مي يابد.

Sarcheshmeh porphyry copper deposit lies within volcanic belt of Urumieh-Dokhtar, the most important mettalogenic belt of Iran. Based on petrography and petrology, the volcanic rocks are generally andesite and dacite. The magma has calcalkaline affinities and the amount of MgO and FeOt show a negative correlation with SiO2 which is a sign of fractional crystallization of clinopyroxene from magama. The CaO content also decreases which can be related with composition changes of plagioclase from calcic to sodic. The situation of such volcanic rocks is within magmatic arcs related to subduction of oceanic crust under continental crust. Based on XRD analysis, the major minerals of argillic alteration in sarcheshmeh deposit includes: kaolinite, montmorilonite, illite-mica, chlorite, quartz and pyrite, in which pyrite is the only sulfide in this barren zone. Finally, according to these studies, changes of clay minerals in western outcrop outward the deposit is constant, but in northern outcrop the amount of clay minerals changes from inside to margins of the deposit. By which in interior samples and adjacent to the stock, kaolinite is dominant and in margins plus exterior zones of algillic alteration, the montmorilonite dominates.