پهنه‌بندي پتانسيل‌هاي توپوكليمايي كشت گندم ديم در استان كرمانشاه

Zonation of topoclimatic potentials of rain-fed wheat cultivation in Kermanshah Province

با توجه به اينكه سطح زير كشت غالب محصولات ديم در استان كرمانشاه به گندم ديم اختصاص دارد، لذا پهنه‌بندي توپوكليمايي كشت گندم ديم در اين استان هدف اين تحقيق قرار گرفته است. پارامترهاي مورد استفاده در اين مقاله عناصر اقليمي و عوامل فيزيكي زمين يعني ارتفاع و شيب بوده و براي دست‌يابي به تاريخ دقيق مراحل رشد گندم ديم در مناطق مختلف استان، از روش درجه – روزهاي رشد استفاده شده است. در مرحله بعد مقادير بارش سالانه، پاييزه و بهاره براي تمام ايستگاه ها محاسبه و سپس احتمال وقوع دماهاي مناسب جوانه ز ني، دماي بيشينه25 و 30 درجه سلسيوس و بيشتر در مرحله‌ي گل دهي و مرحله‌ي دانه‌بندي محاسبه شده است. مقادير محاسبه شده با توجه به روش واسطه يابي IDW در محيط GIS به پهنه‌هاي مختلف تبديل شد. هم چنين با استفاده از مدل رقومي ارتفاع (DEM) با وضوح90 متري در محيطGIS طبقات ارتفاعي و هم چنين طبقات شيب براي كل استان محاسبه شد. نهايتاً با هم‌پوشاني و تحليل لايه‌هاي اطلاعاتي به روش «ارزش وزني طبقه بندي شده»، نقشه نهايي مناطق مساعد كشت گندم ديم در استان كرمانشاه تهيه گرديد. نتايج نشان مي‌دهد كه در حركت از شرق به غرب استان، مناطق مساعد كشت گندم ديم مساعد مي‌شود و اين روند مشابه پراكندگي بارش سالانه در استان است. افزون بر اين از بين پارامتر‌هاي مورد مطالعه در اين تحقيق، نقش بارش سالانه از همه مهم‌تر است. همچنين از طريق انطباق لايه‌هاي موثر در فرايند كشت گندم ديم در محيط، امكان شناخت ميزان مطلوبيت مناطق مساعد جهت كشت اين گياه ارزشمند وجود دارد.

The dominant agricultural land uses are included of wheat farming in the Kermanshah providence in the northwest of Iran. The objective of this paper is Analyzing of topoclimatic zonning of the wheat dry farming areas based on overlying the climatic and topographic character tics. To achieve the exact date of stages of rain-fed wheat growing in different areas of the province, the degree-days temperature method was used. The next step the researchers took was the measurement of annual, autumn and spring rainfall amounts for all the stations throughout the province. Then the probabilities of suitable temperature for germination were computed; as well as, a maximum temperature of 25 to 30 ° C or higher was determined to be appropriate at flowering and grain-filling stages. The calculated values were converted to different zones by weighted average method (IDW) in GIS. Also using Digital Elevation Model (DEM) of the province, elevation and slope classes were calculated for the whole province. Finally, by pooling and studying the data layers using “weighted classification” method, the final map of the suitable areas for the rain-fed wheat cultivation in Kermashah province was prepared. The results show that moving from east to west of the province, the terrain becomes more favorable for rain-fed wheat cultivation and the process is parallel to the distribution of annual rainfall in the province. Among the parameters studied in this research, the annual rainfall is the most important. Moreover, through the superposition of the effective layers in the process of rain-fed wheat cultivation in the environment, the potential of indentifying suitable areas for growing this precious plant were provided.