عوامل موثر بر توزيع جغرافيايي مرگ و مير در استان خراسان شمالي

Effective Etiology and geographic distribution of deaths in North Khorasan Province

آگاهي از وضعيت بهداشتي و سلامت در هر جامعه‌اي از مهم‌ترين اطلاعاتي است كه در برنامه‌هاي توسعه‌ي اجتماعي و برنامه‌ريزي براي تامين، حفظ و ارتقاي سلامت جامعه مورد استفاده قرار مي‌گيرد. يكي از دستاوردهاي مهمّ توسعه‌ي اقتصادي و اجتماعي دو قرن اخير، توسعه‌ي بهداشت و در نتيجه كاهش اساسي و مستمر مرگ و مير بوده است. استان خراسان شمالي يكي از مناطق محروم و كمتر توسعه يافته‌ي كشور است كه كمتر تحقيقاتي در خصوص بررسي وضعيت مولفه‌هاي جمعيتي، به ويژه مرگ و مير، در آن صورت گرفته است. اين مقاله به دنبال تحليل و بررسي توزيع جغرافيايي و علل شناسي مرگ و مير در استان خراسان شمالي است، تا از اين طريق رهنمودهايي جهت برنامه‌ريزي در حوزه‌ي بهداشت، سلامت و امنيت در اختيار مسوولان قرار دهد. روش تحقيق در اين پژوهش توصيفي گذشته نگر و تحليل وضع موجود است كه به بررسي علل مرگ و مير در دوره‌ي 5 ساله (1383 تا 1388) در بين كليه‌ي متوفيات ثبت شده در استان خراسان شمالي مي‌پردازد. براي گروه‌بندي علل مرگ و مير از طبقه‌بندي بين‌المللي (ICD) سازمان بهداشت جهاني استفاده شده، كه در 17 گروه طبقه بندي انجام گرديد. براي تحليل موضوع از داده‌ها، جداول، نمودارها و نقشه به كمك تكنيك GIS بهره برداري شده است. يافته‌هاي اين تحقيق نشان مي دهند، كه مرگ به علت بيماري‌هاي دستگاه گردش خون، سوانح و حوادث، سرطان‌ها و تومورها در استان در تمام سال‌هاي مورد بررسي به ترتيب در رتبه هاي اول تا سوم قرار داشته است، البته شهرستان فاروج از اين امر مستثني مي باشد. در اين شهرستان شايع‌ترين علت مرگ و مير را بيماري‌هاي دستگاه تنفسي تشكيل مي‌دهد. نتايج تحقيق حاكي از تفاوت معني?دار علل مرگ ‌و مير برحسب سن و جنس در استان مي?باشد. به عبارت ديگر، علل مرگ‌ومير در بين مردان و زنان از الگوهاي خاصي تبعيّت مي?كند. بيش ترين تفاوت در الگوهاي علل مرگ‌ومير در بين مردان و زنان، مربوط به مرگ‌وميرهاي ناشي از حوادث و سوانح غيرعمدي است، كه در مردان بيشتر از زنان مي?باشد. بررسي علل مرگ و مير در بين جمعيت جوان استان حاكي از آن است، كه شايع‌ترين علت مرگ و مير جوانان را سوانح، مسموميت و خودكشي (4/54 درصد) تشكيل مي‌دهد.