بررسي نوع و مقدار بهره برداري از منابع جنگلي توسط ساكنان روستاهاي مجاور جنگل (مطالعه موردي: منطقه هزارجريب- استان مازندران)

Investigating the type and amount of utilization of forest resources by rural people in marginal villages (Case study: Hezarjerib region- Mazindaran province)

تحقيق حاضر با هدف شناخت نوع و مقدار بهره برداري از توليدات چوبي و غيرچوبي جنگل توسط اهالي سه روستاي وزوار، اوارد و آغوزدره از روستاهاي منطقه هزارجريب بهشهر در استان مازندران طراحي شد. جامعه آماري اين تحقيق سرپرستان خانوارهاي سه روستاي يادشده بودند كه 150 نفر از آنان به‌عنوان نمونه بررسي شدند. از طريق پرسشنامه و مصاحبه حضوري، اطلاعات مورد نياز جمع‌آوري شد. روايي محتوايي پرسشنامه با كسب نظر متخصصان، و پايايي آن بر اساس ضريب آلفاي كرونباخ (63/0) به‌دست آمد. يافته ها نشان داد كه پاسخگويان مقدار كل بهره برداري از جنگل را در حد متوسط ارزيابي كردند. نتايج حاصل از رگرسيون چندمتغيره حاكي از آن است كه مردم بومي و حاشيه نشين جنگل اغلب از چوب درختان و درختچه هاي جنگلي براي ساخت‌وساز و نيز تامين سوخت (6/76 درصد) بهره گرفته اند. همچنين جوامع روستايي مورد بررسي از ديگر محصولات غيرچوبي جنگل به‌مقدار زيادي به منظور تامين مواد غذايي، تعليف دام و مصارف دارويي استفاده كرده اند. در مقاله حاضر با توجه به نتايح به‌دست‌آمده، پيشنهادهايي بيان شده است كه از مهم ترين آنها مي توان به تامين سوخت فسيلي مورد نياز روستاييان، بهينه كردن بهره برداري از محصولات فرعي جنگل و ايجاد اشتغال در منطقه مورد بررسي اشاره كرد.

The main object of this research was to distinguish the types and amount of utilizations of the wood and non-wood forest products in three villages including Vezvar, Evard and Aghooz-darreh in the Hezarjerib, Behshahr, Mazindaran province. In this research, statistical society was the head of families of rural people in the studied villages. To collect data, 150 questionnaires were filled out and completed by asking questions from sample people directly. The reliability of questionnaires was obtained with the opinions of experts and examined by using ? Cronbach coefficient (0.63). The results showed that the total utilization of forest resources was in an average amount according to people’s answers. The results of multivariate regression indicated that local people living in the studied villages are using the forest wood products for constructions and also as fire woods (%76.6). Rural societies are also harvesting a considerable amount of non-wood forest products as food materials, feeding animals and medicine consumptions. On the basis of the research findings, some suggestions were presented to improve economic situation of the region and also to promote the correct harvesting of forest products toward sustaining natural resources. The most important one is to change life style of rural people in the region.