پاسخ عملكرد كمي و كيفي گياه دارويي سنبل‌الطيب (Valeriana officinalis L.) به كاربرد كودهاي زيستي و شيميايي فسفره

Response of Quantity and Quality Yield of Valerian (Valeriana officinalis L.) to Application of Phosphorous Bio/Chemical Fertilizers

مقدمه: از آنجايي كه فسفر از عناصر غذايي مورد نياز گياهان است لذا بررسي تاثير كودهاي فسفره بر عملكرد كمي و كيفي سنبل‌الطيب ضروري است. هدف: بررسي تاثير كاربرد باكتري‌هاي حل‌كننده فسفات به عنوان كودهاي زيستي و كود شيميايي فسفاته بر عملكرد كمي و كيفي گياه سنبل‌الطيب. روش بررسي: اين بررسي در مزرعه تحقيقاتي پژوهشكده گياهان دارويي جهاددانشگاهي به صورت آزمايش فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در 3 تكرار به اجرا درآمد. فاكتورهاي آزمايش شامل عامل كود زيستي در چهار سطح شامل ازتوباكتر، پسودوموناس، تلفيق دو باكتري و عدم تلقيح و عامل كود شيميايي فسفاته به فرم سوپر فسفات تريپل در سه سطح شامل 0، 50 و 100 كيلوگرم در هكتار بود. نتايج: كودهاي زيستي بر عملكرد كيفي و همچنين اغلب پارامترهاي مورد بررسي در ارتباط با عملكرد كمي تاثير معني‎داري (01/0 p?) داشتند. اگرچه مصرف كود زيستي بر مقدار اسيد والرنيك تاثير منفي داشته است، ولي به سبب افزايش عملكرد ماده خشك، به طور معني‌داري باعث افزايش عملكرد ماده موثره در واحد سطح شده است. كود شيميايي فسفاته بر درصد اسيد والرنيك (01/0 p?)، عملكرد اسيد والرنيك (05/0 p?) و نيز عملكرد وزن تر و خشك اندام هوايي و ريشه (01/0 p?) تاثير معني‎داري داشت. همچنين نتايج نشان داد كه بيشترين مقدار وزن خشك ريشه در تيمار كاربرد توام كود ازتوباكتر و كود شيميايي فسفاته (100 كيلوگرم در هكتار) به ‎دست آمده است. نتيجه‌گيري: كود زيستي ازتوباكتر تاثير مثبت و معني‌داري بر عملكرد اسيد والرنيك در واحد سطح داشته و نيز بيشترين عملكرد ماده موثره در اين تيمار مشاهده شده است.

Background: Since phosphorus is the vital nutrient for plants, the evaluation of phosphorous fertilizers effects on yield and quality of valerian is necessary. Objective: In this research the effect of phosphorus solubilization bacterias as bio-fertilizers and phosphorous chemical fertilizer on quantity and quality yield of valerian was studied. Methods: This study conducted in the research farm of Institute of Medicinal Plants (IMP) through a factorial experiment based on a randomized complete blocks design with three replications. Factors of experiment included the inoculation bio-fertilizers factor in four levels: Azotobacter, Pseudomonas, mix of both and control (without inoculation), and also the phosphorous chemical fertilizer factor as super phosphate triple in three levels: 0, 50 and 100 kg ha-1. Results: The bio-fertilizers using had a significant effect (p?0.01) on the most of studied quantity and quality parameters. Although, the bio-fertilizers using had a negative effect on the amount of valernic acid (%), because of the increasing of root dry weight, it led to a significant rising on yield of valernic acid per hectare. Phosphorous chemical fertilizer had a significant effect on valernic acid (%) (p?0.01), yield of valernic acid (p?0.05) and yield of fresh/dry weight of root and shoot (p?0.01). Also, the result showed that maximum amount of root dry weight was obtained by using both of Azotobacter and phosphorous chemical fertilizers (100 kg ha-1). Conclusion: Azotobacter had a positive and significant effect on yield of valernic acid and also maximum yield of valernic acid was observed by this treatment.