معرفي گياهان دارويي پرمصرف شهرستان دشتستان در استان بوشهر با تاكيد بر كاربرد سنتي

The Most Used Medicinal Plant Species of Dashtestan (Bushehr Province), with Emphasize on Their Traditional Uses

مقدمه: شهرستان دشتستان با مساحت 6371 كيلومتر مربع در شرق شهرستان بوشهر (مركز استان) قرار دارد. نزديكي اين شهرستان به خليج‌فارس، عبور دو رودخانه مهم دالكي و شاپور و همچنين قرار داشتن جنوبي‌ترين بخش‌ رشته كوه‌هاي زاگرس در بخش‌هاي مركزي اين شهرستان سبب برخوداري از اقليم‌هاي‌ متفاوتي شده و لذا تنوع وسيع گونه‌هاي گياهي را باعث گرديده است. هدف: هدف اين مطالعه شناسايي پرمصرف‌ترين گياهان دارويي منطقه با استفاده از دانش و تجربه بوميان و همچنين معرفي خواص و ويژگي‌هاي ناشناخته اين گياهان مي‌باشد.‌ روش بررسي: براي اين مطالعه ابتدا با استفاده از نقشه جغرافيايي، منطقه مورد مطالعه به دقت شناسايي وسپس گياهان از مناطق مختلف دشتي و كوهستاني جمع‌آوري شدند. تجارب افراد بومي نيز در ارتباط با خصوصيات دارويي گياهان در پرسشنامه‌هايي ثبت شد و پس از شناسايي دقيق، نمونه‌ها به هرباريوم دانشگاه پيام‌نور بوشهر منتقل شدند.‌ نتايج: بر طبق نتايج به دست آمده 85 گونه دارويي متعلق به 70 جنس و 39 خانواده در منطقه شناسايي شد. بيشترين فراواني در خانواده كاسني (Asteraceae) با 10 گونه و سپس خانواده نعناييان (Lamiaceae) با 8 گونه و بزرگ‌ترين جنس نيز جنس سدر (Ziziphus) ‌با 6 گونه گزارش شد. بيشترين كاربرد نيز براي درمان بيمارهاي گوارشي مشاهده شد.‌ نتيجه‌گيري: استفاده سنتي از گياهان در منطقه استفاده وسيعي داشته و بيشتر در درمان بيماري‌هاي گوارشي مورد استفاده قرار مي‌گيرند. با توجه به بافت سنتي شهرستان و اقبال وسيع مردم در استفاده سنتي از گياهان دارويي، لذا مطالعات بيشتر مي‌تواند راهگشاي شناخت بسياري از خواص گياهان دارويي شود.

Background: Dashtestan, with 6371 km² area, is situated at 85 km in the east of Bushehr city. Influence of some important ecological factores, such as neighboring to the Persian Gulf, passing two rivers of dalaki and shapoor and also presence of southern continuation of Zagros Mountains are leading to high importance of region in plant biodiversity view point. Objective: Study on the medicinal plant flora of the region and introducing some information of folk medicine and the most useful medicinal species were objected here. Methods: All ancient regions of the Dashtestan were discovered using appropriate geographical maps and then the plant species were gathered from various localities respectively. Vernacular information of collected plants and their usages in the folk medicine were questioned from well experienced people. In final stage the collected plants were identified scientifically after deposition in the herbarium. Results: A total of 85 plant species representing 70 genera and 39 families are identified in the area. The most abundant families of the region are Asteraceae (10 species) and Lamiaceae (8 species) respectively, and the largest genera is Ziziphus (Rhamnaceae) with 6 species. The most folk medicine usage of them is in the remediation of digestive diseases. Conclusion: Traditional usage of medicinal plant is more accepted among the people of area. The most of medicinal herbs are used mainly in remediation of digestive diseases. Considering the culture of society and attention of people to medicinal plants, it may be an attractive object from the farmacological view point.