هپاتوتوكسيسيتي متوتروكسات؛ خطري كه نبايد ناديده گرفته شود: معرفي 4 بيمار و مرور مطالب كاربردي

Methotrexate Hepatotoxicity; the Danger Not to Be Ignored

مقدمه: متوتروكسات به طور گسترده براي درمان بيماري‌هايي چون آرتريت روماتوييد، پسوريازيس و كرون به كار مي‌رود. سركوب مغز استخوان، ضايعات جلدي مخاطي، پنومونيت و هپاتوتوكسيسيتي از عوارض اين دارو هستند. چون سميت متوتروكسات وابسته به دوز مي‌باشد و اين دارو به طور معمول با دوز كم و به صورت هفتگي تجويز مي‌شود، عوارض آن به طور شايع ديده نمي‌شوند. با اين حال به دليل مصرف وسيع و طولاني مدت اين دارو به خصوص در بيماران مبتلا به آرتريت روماتوييد طي چند سال اخير شاهد موارد فزاينده‌اي از سميت كبدي آن هستيم كه به پزشكان گوارش و كبد ارجاع مي‌شوند. دوز زياد، سن بالا، مصرف الكل، نارسايي كليوي و بيماري زمينه‌اي كبد از عوامل خطر اصلي اين عارضه هستند. در اين مطالعه ضمن معرفي 2 مورد سيروز و 2 مورد هپاتيت ناشي از متوتروكسات به بحث درباره برخورد باليني با اين معضل پرداخته شده است. نتيجه‌گيري: سميت كبدي متوتروكسات يك موضوع نظري نيست كه بتوان آن را ناديده گرفت، زيرا اين عارضه مي‌تواند به سيروز و نارسايي كبد منجر شود. با انتخاب صحيح بيمار و بررسي وضعيت كبد قبل از شروع و در حين درمان مي‌توان از بروز فزاينده اين عارضه جلوگيري كرد. براي پايش اين عارضه، آنزيم‌هاي كبدي به طور دوره‌اي چك مي‌شوند ولي چون گاهي تفسير اين آزمايشات مشكل است، در موارد خاصي بيوپسي كبد لازم مي‌شود.

Introduction: Methotrexate is used increasingly for treatment of some diseases such as rheumatoid arthritis, psoriasis and Crohn. Bone marrow suppression, mucocutaneous lesions, pneumonitis, and hepatotoxicity are major side effects of this drug. Since methotrexate toxicity is dose dependent and is usually administered with low dose via a weekly regimen, its side effects are not commonly seen. But due to long term prescription of this drug over the recent years especially for rheumatoid arthritis, growing cases of methotrexate hepatotoxicity are referred to Gastroenterologist. High dose of drug, high age, alcohol consumption, renal failure and preexisting liver disease are main risk factors for this toxicity. In this study, in addition to presenting two cases with cirrhosis and two cases with hepatitis linked to methotrexate, the clinical aspects on this field are discussed. Conclusions: Methotrexate hepatotoxicity is not a theoretical issue that can be ignored because it can lead to cirrhosis and liver failure. We can prevent the onset of this growing side effect with appropriate patient selection and investigating the patients’ liver function before and during Methotrexate therapy. Periodic testing the liver enzymes is used for monitoring the liver condition, but because interpretation of these tests is sometimes difficult, liver biopsy is needed in particular cases.