بررسي روند تغييرات پارامترهاي هيدروشيميايي آب زيرزميني دشت گرگان

Investigation on Variation of Groundwater Hydrochemical Parameters in Gorgan Plain

دشت گرگان با وسعت 11594 كيلومتر مربع در جنوب شرق درياچه خزر قرار دارد. در اين ناحيه، منبع اصلي مصارف خانگي، صنعتي و كشاورزي آب زيرزميني است، بنابراين، بررسي تغييرات كيفيت هيدروشيميايي و تضمين كيفيت آب زيرزميني از راه محافظت آن در برابر منابع تاثيرگذار بر آن، ضرورت دارد. در اين پژوهش، 189 نمونه آب چاه هاي عميق آبخوان دشت گرگان جمع آوري و براي بررسي كيفيت و ارزيابي هيدروشيميايي كاتيون هاي اصلي ( Ca2+،Mg2+ ، Na+،K+) و آنيون هاي اصلي ( HCO32-، Cl-،SO42- ،CO32-) و پارامتر هاي (pH، رسانايي الكتريكيEC ، و كل مواد جامد حل شده) بررسي شدند. تحليل مكاني داده ها با نرم افزار ArcGIS 9.3 انجام شد. همچنين براساس نمودار پايپر، نمونه هاي آب زيرزميني در گروه هاي Ca2+ - Mg2+ Cl- - SO42- و Na2+ - Mg2+ - HCO3- قرار گرفتند. روند تغييرات كيفي در مركز و شمال غرب دشت به سمت افزايش كلريد، سولفات و شوري آب و ناشي از نشت آلودگي هاي شهري و صنعتي و نفوذ آب دريا در اين نواحي است. براساس نمودارهاي ويلكاكس 43/71 درصد نمونه ها در گروهC3–S1 قرار دارند كه نشان دهنده شوري زياد و سديم كم آنهاست. در نتيجه، كيفيت آب براي شرب در محدوده خوب تا قابل قبول قرار دارد و براي كشاورزي نيز مناسب است.

The Gorgan plain with 11594 square kilometers surface area is located in the South East of Caspian Sea. In this region, groundwater is the main source of domestic, industrial and agricultural uses thus it is necessary to investigate the variation of hydrochemical quality of groundwater to protect it against the pollutant impacts. In this study, 189 samples have been collected from the deep wells of alluvial aquifer. However, the hydrochemical quality of groundwater has been evaluated by analyzing major cations (Ca2+ ،Mg2+ ،Na+، k+) and anions (HCO32- ،Cl- ،SO42- ،CO32-) and also measurement of pH, Electrical Conductivity (EC), and total dissolved solids. The spatial analysis of data has been carried out using ArcGIS 9.3 software. According to the Piper diagram, samples are in Ca2+- Mg2+ - Cl- - SO42- and Ca2+ - Mg2+ - HCO3- groups and the qualitative trend in central, northeast and southwest regions of the plain are toward the salinization and sulfate increase which is due to contaminant leakage and salt water intrusion. Based on the Wilcox diagram, 71.43% of the samples are in C3-S1 group, indicating high salinity and low sodium content. As a result, the quality of drinking water is acceptable to good, and also it is desirable for irrigation.