مكان‌يابي خوشه‌هاي علم و فناوري به روش تحليل سلسله مراتبي و با استفاده از سيستم اطلاعات مكاني (مطالعه موردي خوشه علم و فناوري يزد)

Site Selection of Science and Technology Clusters by AHP Method and Using GIS (Case Study: Yazd Science and Technology Cluster)

استقرار هر عنصر شهري در موقعيت مكاني از سطح شهر، تابع اصول و قواعد خاصي است كه در صورت رعايت شدن، به موفقيت و كارآيي عملكردي آن عنصر در همان مكان مشخص خواهد انجاميد. در اين زمينه، انتخاب مكان مناسب براي استقرار خوشه‌هاي علم و فناوري به عنوان يكي از عناصر متمايز شهري به دليل در بر گرفتن منظومه‌اي انبوه از امكانات علمي، صنعتي، توليدي، آزمايشگاهي، تحقيقاتي، زيرساخت‌ها و محيط‌هاي ارتباطي، نهادها و موسسات، افراد و اطلاعات كه با تكيه بر خلاقيت‌ها و نوآوري‌ها در يك گستره جغرافيايي مستقرند، داراي اهميت زيادي است. از اين رو، تحقيق حاضر با هدف پيدا كردن مناسب‌ترين مكان براي استقرار خوشه علم و فناوري يزد انجام شده است. در اين راستا، پس از بررسي تجارب جهاني و بررسي ضوابط و مقررات و اسناد بالا دستي، الزامات و بايسته‌هاي مكان‌يابي خوشه‌ها شناسايي شد. سپس، پارامترهاي موثر در دو سطح شاخص‌هاي اصلي و زير شاخص‌ها مطابق با روش تحليل سلسله‌مراتبي1 دسته‌بندي شد. در ادامه، اطلاعات دريافتي برگرفته از نظرات خبرگان، مديران و متخصصان در تعيين ضريب اهميت شاخص‌ها، توسط نرم‌افزار سوپر ديسيژن2 تحليل و وزن شاخص‌ها مشخص گرديد. در گام بعدي تصوير ماهواره‌اي محدوده مورد مطالعه تهيه و با بهره‌گيري از سامانه اطلاعات مكاني3 نسبت به آماده‌سازي لايه‌هاي اطلاعاتي بر اساس الزامات برخاسته از نتايج پرسشنامه و مصاحبه‌هاي تخصصي اقدام شد. براي دستيابي به نقشه نهايي كه از همپوشاني نقشه‌هاي وزن‌دار به دست مي‌آيد، ابتدا اهميت لايه‌هاي اطلاعاتي از بعد فاصله مشخص و سپس از روش همپوشاني لايه‌ها مكان مناسب براي استقرار خوشه علم و فناوري يزد پيشنهاد گرديد.

The establishment of each urban element in the specific location of the city follows special principles that if these principles to be considered well, will lead to the success and functional efficiency of that element in that specific location. In this context, the selection of a suitable location for the establishment of science and technology cluster as one of the urban distinctive elements has significant importance since those contain scientific, industrial, manufacturing, laboratory, research facilities, infrastructure and communication environments, institutions, individuals, and information based on creativity and innovation. Therefore, the present study was conducted aimed to find the most suitable location for the establishment of Yazd science and technology cluster. For this purpose after the study of global experiences and regulations and upstream documentation the requirements and necessities Clusters Site Selection were identified. Then, the effective parameters in two levels of main indicators and subindicators according to the Analytical Hierarchy Process Model were classified. Then, receiving information according to the experts, managers and professionals ideas analyzed by the Super Decision software and weight of the indicators was determined. In the next step, the satellite image of study area was prepared and using GIS, attempted for preparation of data layers based on requirements that come from the results of questionnaire and interviews. To achieve the final map that is obtained by overlaying weighted maps, first the importance of data layers in terms of distance has been determined and then using layers overlap method, Suitable location for the establishment of Yazd Science and Technology cluster has been proposed.