بررسي تطبيقي نقوش پارچه هاي صفوي و گوركاني

A Comparative Study on Designs of Gurkanid and Safavid Textiles

پارچه بافي ازجنبه كاربردهاي فراواني كه در ميان تمامي اقشار جامعه دارد، يكي از پيشروترين و گسترده ترين صنايع در بين كشورهاي مسلمان، از جمله ايران و هند به شمار مي رود. به همين دليل سده هاي نهم تا يازدهم هجري قمري - پانزدهم تا هفدهم ميلادي از نظر پيشرفت و گسترش هنر پارچه بافي صفوي و گوركاني با اهميت است. اين دو با داشتن ارتباط فرهنگي و هنري در سده هاي پيشين، به ويژه در زمان حكومت صفويه، تاثيرات بسياري در هنرهاي مختلف، به ويژه هنر پارچه بافي بر يكديگر داشته اند. در اين پژوهش با مطالعه هنر پارچه بافي ايران عهد صفوي، تاثيرگذاري و يا تاثيرپذيري آن با يكي از تمدن-هاي هم عصرش يعني تمدن مغولي هند(گوركاني)، به صورت تطبيقي بررسي مي گردد. محور اصلي اين پژوهش؛ طرح ها و نقش هاي بافته شده در پارچه هاي صفوي و گوركاني است، بر همين اساس، ابتدا ويژگي ها و شيوه هاي پارچه بافي صفوي و گوركاني بررسي و سپس با دسته بندي طرح ها و نقوش بافته شده به سه گروه نقوش گياهي، انساني، حيواني و نقوش خط نگاره نمونه هاي به دست آمده از پارچه هاي هر دوره به صورت تطبيقي مورد مطالعه و بررسي قرار گرفته است.

Because of having all aspects of applications among many segments of society, textile is one of the leading and largest industries in the Muslim countries, including Iran and India. For this reason Ninth to eleventh centuries AH (fifteenth to seventeenth AD) centuries are important in progression of textile art in Safavid and Gurkanid eras. By having cultural and artistic ties in the previous centuries, particularly during the Safavid state; they have had effects on each other in many different arts, specially the art of textiles. In this article, through analysis of the art of Safavid textiles and its influence on or taking influence by Gurkanid, one of its contemporaneous civilizations is comparatively studied. The main base of the research is woven designs and motifs in Safavid and Gurkanid textiles. Therefore, firstly characteristics and methods of textile weaving in Safavid and Gurkanid eras has been studied through categorizing woven designs into three groups including: Plant motifs, human, animal designs and pictographs. Then available samples of Safavid and Gurkanid textiles have been studied comparatively.