تبيين جنبه هاي نوآورانه و خلاقيت تصويري در شهنامه قاسمي

Exploring of innovative and visual creative aspects in Ghasemi Shahnama

با ظهور دولت صفوي، كه استقلال ايران همراه با تفكر شيعي اساس نظام حكومت قرار گرفت، شاهنامه‌نويسي نيز با هدف بيان دلاوري‌ها و لياقت پادشاهان صفوي و ذكر حقانيت تفكر شيعي مجدداً مطرح شد. از اين آثار مي‌توان شهنامه ماضي اثر قاسمي گنابادي را نام برد. مقاله حاضر به بررسي نسخه‌اي از شهنامه ماضي مي‌پردازد كه به‌صورتي خاص در كنار منظومه حماسي ديگري با عنوان ظفرنامه (تمرنامه) اثر هاتفي هم‌نشين شده است. هدف اين پژوهش بررسي ويژگي‌هاي صفحه‌آرايي و تركيب‌بندي و انگيزه‌هاي توليد اين نسخه بديع است. اين مقاله به‌روش توصيفي‌ـ‌تحليلي نوشته شده و اطلاعات آن به‌روش كتابخانه‌اي جمع‌آوري شده است. نتايج تحقيق نشان مي‌دهد كه در نحوه نگارش متن و كتابت اشعار در جدول‌هاي عمودي و در حاشيه صفحات گونه‌اي صفحه‌آرايي جديد در كتاب‌آرايي ارايه شده و ويژگي‌هاي شخصيتي تيمور و شاه‌اسماعيل اول، به‌عنوان صاحبان قدرت، در تركيب‌بندي خاص نمايش داده شده است. همچنين، انگيزه آفريننده اثر براي القاي جانشيني صفويان به‌جاي تيموريان با نمايش اسماعيل اول در كنار تيمور عامدانه صورت گرفته است و در القاي برتري و بزرگي اين دو در تركيب‌بندي‌ها تاكيد شده است.

With the appearance of Safavid dynasty that Iranian independence interwoven with Shia thought, formed governmental foundation, Epopee Writing was considered aiming expression of authority and courage of Safavid Kings as well as legitimacy of Shia thought i.e. Heidari Invasion (Hamleh Heidari), authored by Mirza Bazel and Past Epopee (Shahname Mazi) by Ghasemi Gonabadi are two sampels of this type.This paper tries to study a special version of Past Epopee (Shahname Mazi) which is accompanied with another heroic epopee named Zafarnameh (The Epistle of Victory) (Timor Nameh) by Hatefi in a special form.This research aims to investigate the particular features of these illustrations like: page layout، composition and production motivations of this unique version. This article have been written by descriptive-analytical research method and the information was gathered using the library. The results show a modern page layout in book design in writing verse and poem in vertical tables and margins simultaneously tries to indicate Timour and Shah Esmail personalities as high-rank authority in composition. On the other hand، the creator of art work in order to show Safavid substitution with Timurid, has deliberately drawn Shah Ismail I, beside Timur and also has emphasized on their superiority and great inspiration in composition.