بررسي مباني انسان شناختي سلامت معنوي در قرآن

A Study of Humanistic Foundations of

ارايه تعريف درست از سلامت و تبيين ابعاد آن، همواره مورد توجّه دانشمندان بوده است. سلامت، با حيات انسان گِرِه خورده است و امروزه سلامت معنوي مورد توجّه سازمان بهداشت جهاني قرار گرفته است. هدف اين نوشتار، تبيين مباني انسان شناختي سلامت معنوي با تكيه بر آموزه هاي قرآني است. بررسي و تحليل آيات قرآن نشان مي دهد كه آموزه هاي وحياني جدا از سلامت جسم، روان و اجتماع، سلامت معنوي را در كانون توجّه خود قرار داده است. در آموزه هاي قرآن كريم، جهان، انسان و حياتْ دو بُعدي هستند: طبيعت و ماورا طبيعت؛ جسم و روح؛ حيات مادّي و معنوي. انسان «حيِّ متالّه» است و حيات و سلامت او با توحيد، آميختگي ذاتي دارد. سلامت معنوي، با مفهوم «قلب سليم» نيز گِرِه خورده است. با توجّه به ماهيّت انسان، به نظر مي رسد علم، ايمان به خدا و عمل صالح سه مولّفه اصلي سلامت معنوي هستند و سلامت معنوي قرآني عبارت است از: 1ـ سلامت روح در عرصه شناخت و بار يافتن به قلمرو توحيد. 2ـ سلامت در عرصه رفتار؛ يعني آراسته شدن روح به همه كمالات و زيبايي هاي اخلاقي و پيراستن آن از همه زشتي ها و نقص ها. بنابراين، سلامت معنوي قرآني با معنويّت گرايي سكولار تفاوت بنيادين دارد.

Throughout history, scientists have sought to offer a true definition of health as a concept closely related to human life. Moreover, spiritual health has managed to hold the attention of W.H.O. in recent years. The purpose of this article is to determine the humanistic principles of spiritual health on the basis of the Qur’anic teachings. Analysis of the Qur’anic teachings show that the cosmos, human, and life have two aspects: physical and metaphysical, corporal and spiritual, physical and spiritual. Human is hay muta’alleh (literally the divine living) whose health is inextricably linked with monotheism. The spiritual health is also intertwined with the concept of qalb-e sal?m (literally the healthy heart). Knowledge, faith, and good behavior seem to be the three principles of spiritual health. In sum, the Qur’anic spiritual health covers (a) the health of soul through the recognition and attainment of monotheism and (b) the health of behavior through promotion of virtues and abstention from vices. Therefore, the spiritual health in the Qur’an is completely different from the secularʹs ones.