تاثير تنش خشكي و قارچ ميكوريزا بر برخي از صفات مورفوفيزيولوژيك و عملكرد مرزه (Satureja hortensis L.)

Effects of drought stress and arbuscular mycorrhizal fungi on some morphophysiological traits and yield of savory (Satureja hortensis L.)

تنش كمبود آب به طور دايم يا موقت، در رشد و توزيع پوشش طبيعي گياهان بيشتر از ساير عوامل محيطي محدودكننده است. به منظور بررسي تاثير قارچ هاي آربوسكولارمايكوريزا (AM) و تنش خشكي بر رشد و عملكرد گياه مرزه (Satureja hortensis L.) (توده بومي شهرري) آزمايشي گلداني به صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي در مزرعه پژوهشي گروه علوم باغباني دانشگاه محقق اردبيلي در سال 1389 انجام شد. تيمارهاي مورد آزمايش شامل دو گونه قارچ مايكوريزا (Glomus etunicatum وG.versiformi ) و تنش خشكي در سه سطح (آبياري بر اساس 100 درصد ظرفيت مزرعه به عنوان شاهد، 30 و60 درصد ظرفيت مزرعه) بود. نتايج حاصل نشان داد كه هشت هفته پس از آغاز تيمارهاي خشكي، خصوصيات رويشي مانند ارتفاع ساقه، تعداد و مساحت سطح برگ، طول ريشه، وزن خشك برگ، ساقه و ريشه با افزايش خشكي به طور معني‌داري كاهش يافتند. روابط آبي تمام گياهان از جمله محتواي نسبي آب برگ در اثر خشكي به شدت تحت تاثير قرار گرفت و كاهش يافت. همچنين نتايج نشان داد كه با افزايش تنش خشكي ميزان فسفر برگ كاهش و مقدار پتاسيم برگ افزايش يافت. در پاسخ به تنش خشكي، فرآيندهاي تنظيم اسمزي در گياهان مرزه فعال شد و ميزان پرولين در برگ ها افزايش يافت. تلقيح با قارچ ميكوريزا شاخص‌هاي رشد رويشي، محتواي نسبي آب گياه و محتواي فسفر و پتاسيم برگ گياه مرزه را در شرايط تنش خشكي در مقايسه با گياهان تلقيح نشده به طور معني‌داري افزايش، ولي ميزان پرولين برگ را كاهش داد. به طور كلي، كاربرد قارچ ميكوريزا سبب افزايش مقاومت به تنش خشكي در گياه مرزه شد.

Water deficit stress permanent or temporary limits the growth and distribution of natural vegetation and performance of plants more than other environmental factors. In order to investigate the effect of drought stress and mycorrhizal-arbuscular fungi inoculation on the growth and yield of savory (Satureja hortensis L.) a factorial experiment based on completely randomized design were conducted in Research Greenhouse of Horticulture Department of Mohaghegh Ardabili University during 2010. Experimental treatments include two species of mycorrhizal-arbuscular fungi, Glomus etunicatum and G. versiformis and three level of drought stress (100 percent of field capacity as control, 30 and 60 percent of field capacity humidity). Result revealed that 8 weeks after start of drought stress treatments growth parameters such as plant height, number and surface area of leaves, root length, of root, stem and leaves dry weight significantly reduced with increase in drought stress severity. Leaf relative water content reduced by drought significantly. Also, result showed that with increase drought stress, phosphorus content of leaves decreased and potassium content of leaves were raised. Proline content of leaves increased in responses to increases in drought stress. Mycorrhizal fungi inoculation significantly (p? 0.01) increased vegetative growth indices, relative water content of plants, phosphorus and potassium content of leaf under water deficit condition in comparison to control, but proline content of leaf was decreased. In general, mycorrhizal fungi application improved resistance to drought stress in savory plants.