بررسي بسامد نويسه هاي زبان فارسي و مناسبت جايگاه آنها بر صفحه كليد رايانه‌ها

Assigning Keys to Letters in Persian key boards

نگارش متون فارسي به كمك رايانه يكي از رايج ترين اموري است كه كاربران ايراني در همه سطوح با آن سر و كار دارند. به نظر مي‌رسد كه نحوه قرار گرفتن كليدهاي صفحه كليد رايانه‌ها متناسب با ميزان كاربرد آنها تنظيم نشده باشد. در توزيع حروف بر صفحه كليد رايانه‌ها ترتيب الفبايي و تشابه شكلي حروف بيشتر مدنظر قرار گرفته است. اين پژوهش ضمن بررسي ميزان بسامدحروف الفباي فارسي در پيكره‌اي بيش از يك ميليون و دويست هزار نويسه، مناسبت قرار گرفتن اين حروف بر صفحه كليدها را مورد بررسي قرار داده است. اين پژوهش نشان مي‌دهد كه رابطه معناداري بين ترتيب الفبايي و رتبه بسامدي اين نويسه‌ها وجود ندارد. در اين بررسي بسامد حروف به صورت سه رديف و هر رديف به صورت يك نمودار مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته است. اين پژوهش نشان مي‌دهد كه توزيع حروف الفباي فارسي بر صفحه كليد رايانه‌ها متناسب با ميزان كاربرد آنها تنظيم نشده است و برخي از حروف پر بسامد و برخي از حروف كم بسامد در جايگاه نسبتا يكسان و كنار هم قرار گرفته‌اند. در اين پژوهش همچنين صفحه كليدي متناسب با بسامد نويسه‌ها و بسامد انگشت‌گذاري به صورت آزمايشي و بر اساس داده‌هاي محدود پيشنهاد شده است.

Standardizing Persian alphabet letters in PCs, note books and cell phones is an important issue in Persian writing. Diversity of letters assigned to a given key as well as inappropriateness of the assigned letters to keys in relation to the frequency of letters are the most important issues for the Iranians using Persian keyboards. Although the standard Persian keyboard has been organized in a way that all similar letters stand side by side and they have almost been organized alphabetically, the most and the least frequent letters are not the most and the least accessible ones. To assign letters to keys, the researcher calculated the frequency of Persian letters in a corpus of about 1,270,000 letters. The results showed that there is no significant relationship between the frequency of the letters and the accessibility of the keys assigned to them. The study analyzed the keys organized in each of three rows on the Persian keyboards based on the frequency of letters assigned to them. It was found out that the letters with a high degree of frequency stand close to the letters with low frequency. The researcher designed a keyboard layout based on relative frequency of letters and fingering frequency.